«محسن اسلام‌زاده»، کارگردان مستند میراب در گفت‌وگو با خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس گفت: این مستند با حضور اساتید مختلف و کارشناسان این حوزه و مقامات ادارت مختلف دولتی در روز پنجشنبه هفته گذشته رونمایی شد.
اسلام‌زاده به ریشه‌دار بودن مشکلات آب ایران و افغانستان اشاره کرد و گفت: مشکل آب دو کشور همسایه حداقل به 150 سال قبل باز می‌گردد و در این راستان گفتگوها و قراردادهای مختلفی پیش از انقلاب به امضا رسیده و جمهوری اسلامی همواره از این قراردادها رضایت نداشته است.
وی با بیان اینکه آب موضوعی مهمی در افغانستان است، افزود: یکی از انتقادها به کمیسیاری آبی این است که صرفا مباحث حقوق را بررسی کرده و متاسفانه بررسی ابعاد دیگر آن از جمله سیاسی و اجتماعی در کمیساریا فراهم نیست و بنابراین نقش دستگاه دیپلماسی در این حوزه برای پیگیری حقابه بسیاری مهم است.
کارگردان میراب با بیان اینکه سخنرانی تند از سوی مسئولان موضوعات آبی را پیچیده‌تر می‌کند، گفت: در حوزه آب کم کاری شده و در طول یک دهه گذشته ما با یک انفعال و سکوت خبری برای ساخت مجدد سد کمال خان مواجه بودیم و وزارت خارجه در حالی که برخی خبرهای حاکی از ساختن این سد با سیمان تولید ایران است، در این زمینه دیپلماسی ضیعفی صورت گرفته است.
وی گفت برخی از نمایندگان سیستان و بلوجستان که الان درباره حقابه به تندی حرف می‌زنند سالها در کابل به عنوان سفیر فعالیت شده و مشخص نیست در این مدت در این حوزه چه اقدامی انجام دادند.
اسلام‌زاده به مقاطع حساس برای حل مشکل آب اشاره کرد و گفت: ما در دو مقطع با انفعال وزارت خارجه روبرو بودیم، از یک طرف در زمان واگذاری بندر چابهار به هندو افغانستان که می توانستیم موضوع آب را حل کنیم و در زمان دیگر در زمان افتتاح سدکمال خان از سوی اشرف غنی بود.
وی ادامه داد: در حالی که در زمان واگذاری بندر چابهار ما با انفعال روبرو بودیم، هند و افغانستان همزمان سد سلما را بروی هریرود افتتاح کردند و هیچ اقدامی در ایران انجام نگرفت و حتی رسانه ها به این موضوع نپرداختند.
وی دومین مقطع حل موضوع آب را در زمان افتتاح سدکمال خان در سال 1390 توسط اشرف غنی دانست و گفت: رئیس جمهور وقت افغانستان در زمان افتتاح این سد صحبت‌های بسیاری تند و توهین آمیزی علیه ایران انجام داد که باز هم با انفعال وزارت خارجه در این حوزه مواجه بودیم.
اسلام‌زاده افزود: بیانیه وزارت خارجه پس از افتتاح سدکمال خان آنقد دو پهلو بود که فردای آن روز رئیس جمهور افغانستان از این موضع مقامات ایرانی قدردانی کرد.
وی به موضوع حقابه در زمان طالبان اشاره کرد و گفت: پس از قدرت گرفتن طالبان، وزارت خارجه ایران موضع گیری تندی انجام داده، اما بهتر است این وزارتخانه اصحاب رسانه را دعوت کرده و بگویند که عملا طی یکسال گذشته در خصوص حقابه چه اقدامی انجام داده است.
کارگردان میراب دیپلماسی فعال را تنها را بحران حقابه دانست و گفت: منظور از دیپلماسی گفتگو و باج دادن نیست، بلکه برنامه ریزی منسجم برای رسیدن به حقابه ایران از طریق در نظر گرفتن شرایط سیاسی و اجتماعی افغانستان بدون از تهدید و رفتار خصمانه است.
وی افزود: در حالی که دولت موقت طالبان در حاضر حاضر به دنبال استحکام روابط خود با کشورهای مختلف از جمله چین، هند و ازبکستان و پاکستان است، اما بنظر می رسد که تهدیدهای ایران بی فایده بوده و تنها شرایط را بدتر خواهد کرد.
اسلام زاده استفاده از پتانسیلی محلی را در حل بحران حقابه مهم دانست و گفت: مسئله دیگر استفاده از پتانسیل محلی در استان سیستان و بلوجستان و ولایت نیمروز افغانستان است که در این مناطق قبایلی وجود دارد که در دو طرف مرز وجود دارند و می‌توان از ریش سفیدان و بزرگان این منطقه برای حل این مسئله بهره گرفت.
وی به تعامل با نخبگان بومی نیز اشاره کرد و گفت: دستگاه های متولی می توانند از ظرفیت دانشگاهیان استان سیستان و بلوجستان و کارشناسان این منطقه که روی حوزه آب بسیار مسلط هستند، استفاده کنند.
کارگردان میراب ادامه داد: دستگاه متولی باید پاسخگو باشند و نباید به دنبال موضوع گیری تند و فرافکنی در این حوزه باشند.
وی به یکی دیگر از مسائل مهم آب ایران و افغانستان اشاره کرد و گفت:یکی از مسائل انحراف بند کمال‌خان است که با برنامه‌ریزی آمریکایی‌ها و توسط اشرف غنی ساخته شده و این سد آب را به سمت شوره زارها منحرف می‌کند و نیاز است تا با دیپلماسی فعال این انحراف قانون از یک رودخانه بین‌المللی حل شود.
اسلام‌زاده افزود: از طرف دیگر محلی‌ها برای مدیریت آب، نهرهای زیادی را احداث کردند که در اینجا نقش سران قبایل و مسئولان محلی و کارشناسان محلی برای تعامل و دیپلماسی برای رساندن آب مهم است.
وی گفت: بنابراین به یک دیپلماسی فعال در تمام حوزه‌ها در ارتباط با افغانستان نیاز داریم تا از این طریق حقابه و سایر مسائل را با این کشور حل کنیم.
کارگردان میراب به یکی دیگر از مشکلات حوزه حق ابه اشاره کرد و گفت: در حالی که خیلی از کشورها عزم خود را برای رابطه با طالبان جزم کردند، اما با وجود اینکه سیاست ما تعامل با این گروه که در راستای امنیت ملی ماست، اما برخی در این حوزه کارشکنی کرده و گویا دیپلماسی تردید بر این جریان حاکم است.
وی تاکید کرد: باتوجه طالبان به دنبال امضای قرارداد و پروتکل با کشورهای مختلف است، الان یک فرصت طلایی برای پررنگ کردن نقش ایران در آینده افغانستان به وجود آمده و اگر فرصت از دست برود این امکان وجود دارد که طالبان با عقد قرارداد با کشورهای مختلف نیاز خود را به ایران به حداقل برساند و این زنگ خطر برای ماست.
وی در پایان گفت: نیاز است تا دولت ما بررسی جدی انجام دهد که چه کسانی در حال کارشنکنی هستن تا دسترسی ایران در افغنستان را کاهش دهند.
انتهای پیام/ ر
