گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ شرکت‌های دانش‌بنیان، حلقه واسط علم و صنعت و بازیگران اصلی زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان در کشور هستند. استفاده از دانش روز در تولید محصول، به دلیل ارزش افزوده بالایی که برای شرکت‌ها خلق می‌کند، نقطه تمایز شرکت‌های دانش‌بنیان با شرکت‌های دیگر است.
نحوه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان
در حال حاضر شرکت‌های مختلف با در نظر گرفتن معیارهایی بر اساس محصول و فناوری آنها موفق به دریافت گواهینامه دانش‌بنیان می‌شوند. این گواهینامه طی فرایند ارزیابی که توسط کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می‌شود، به این شرکت‌ها اعطا می‌گردد.
در تعریف آئین‌نامه ارزیابی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، محصولات و فناوری‌های شرکت‌های دانش‌بنیان بایستی ویژگی‌های فنی مناسب و پیچیدگی لازم را داشته باشند تا به عنوان محصول دانش‌بنیان معرفی شوند؛ از جمله اینکه به سختی قابل کپی‌برداری بوده و نیازمند تحقیق و توسعه قابل توجه توسط تیم فنی خبره، برای کسب آن باشد.
بر این اساس، شرکت‌های دانش‌بنیان و مجوز اعطایی به آنها، انواع مختلفی دارد و تسهیلات و حمایت‌های آنها نیز بر حسب نوع مجوز آنها، متفاوت خواهد بود.
انواع شرکت‌های دانش‌بنیان
شرکت‌های دانش‌بنیان در حالت کلی به دو دسته شرکت‌های تولیدی و شرکت‌های نوپا تقسیم می‌شوند.
- شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا
شرکت‌های نوپا، که با نام استارت‌آپ نیز شناخته می‌شوند، شرکت‌هایی تازه تأسیس هستند و توسط افرادی تشکیل شده است که قصد دارند ایده‌های موجود در تخصص خود را به یک محصول یا یک راه‌حل تبدیل کنند. این شرکت‌ها معمولا دارای عدم قطعیت و ریسک بالایی هستند و نیاز به حمایت مالی برای رشد دارند. شرکت‌های نوپا دارای اظهارنامه مالیاتی یا درآمد عملیاتی در سال گذشته نیستند.
شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در صورتی که حداقل یک کالا، خدمت، فرآیند تولید یا تجهیز تولید با فناوری برتر و پیچیدگی فنی بالا، حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی و مشروط به دارا بودن همه معیارها، ساخته و ارائه نمایند، به عنوان شرکت نوپای نوع 1 تأیید می‌شوند. اگر فناوری مورد استفاده در کالا یا محصول این شرکت‌ها از پیچیدگی بالایی برخوردار نباشد، به عنوان شرکت نوپای نوع 2 دسته‌بندی می‌شود.
- شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی
شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدی سابقه بیشتری در تولید محصول و ارائه خدمات دارند. این شرکت‌ها دارای اظهارنامه مالیاتی هستند. همچنین گواهینامه‌های مختلف مرتبط با فعالیت خود را اخذ نموده‌اند و حجم مراودات مالی قابل توجهی دارند.
اگر حداقل 25 درصد از درآمد این شرکت‌ها، ناشی از فروش کالاها یا خدمات با فناوری پیچیده و سطح بالا باشد، به عنوان دانش‌بنیان تولیدی نوع 1 شناخته می‌شود.
همچنین اگر شرکت مورد نظر حداقل یک کالا، خدمت، فرآیند تولید یا تجهیز تولید را حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی و دارای معیارهای فنی دانش‌بنیانی ارائه دهد یا مجری پروژه مهندسی، پیمانکاری و ساخت باشد که حداقل 10 درصد قیمت آن دارای معیارهای دانش‌بنیانی باشد، در دسته شرکت دانش‌بنیان تولیدی نوع 2 قرار می‌گیرد.
در این میان، شرکت‌های نوپا یا تولیدی مستعد که حائز معیارهای آئین‌نامه نباشند، ولی در صورت ایجاد فرصت و حمایت، امکان کسب آنها را داشته باشند، به صورت شرکت مستعد دانش‌بنیان (نوع 3) تأیید می‌شوند.
تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان
تاکنون بیش از 8220 شرکت در کشور، به عنوان دانش‌بنیان ثبت و موفق به اخذ تأییدیه دانش‌بنیان شده‌اند که تقریبا نیمی از آنها را تولیدی‌های نوع 2 و حدود یک‌چهارم آنها را شرکت‌های نوپای نوع 2 تشکیل می‌دهند. نمودار زیر، تعداد این شرکت‌ها را به تفکیک نوع آن نشان می‌دهد:
معیارهای ارزیابی دانش‌بنیان‌ها تغییر خواهد کرد
در دسته‌بندی‌های ذکرشده و معیارهای ارزیابی و تشخیص شرکت‌های دانش‌بنیان تمرکز بر روی فناوری و محصول شرکت و میزان پیچیدگی‌های آن است. اگر در شرکتی، فناوری‌ها و محصولات ساخته‌شده، از معیارهای فنی مناسب برخوردار باشد، می‌تواند به عنوان شرکت دانش‌بنیان ثبت شود.
دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در جلسه امضای توافق‌نامه همکاری با وزارت صمت که در 20 اسفند 1401 برگزار شد، خبر از ایجاد معیارهای نوآورانه در ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان داد و گفت: در فرآیند ارزیابی جدید، ارزیابی دانش‌بنیانی بر مبنای نوع یک، نوع دو و نوع سه نخواهد بود و اساساً ارزیابی بر مبنای خروجی و میزان ارزش افزوده ایجاد شده صورت می‌گیرد.
وی اظهار داشت: بر این اساس، شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا، فناور و نوآور تقسیم خواهد شد. شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا در تعامل با دانشگاه ها شکل می‌گیرند و ارزیابی این نوع از شرکت‌ها به مجموعه‌هایی در وزارت علوم و پارک‌های علم و فناوری واگذار می‌شود. شرکت‌های نوپا شرکت‌های با سابقه و توانمندی هستند که فناوری تولید می‌کنند و ضمن ایجاد اشتغال، از فناوری ارزش افزوده خلق خواهند کرد.
دهقانی در خصوص ملاک‌های جدید ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان فناور و نوآور عنوان کرد: شرکت‌های نوآور، همان نقطه پیوند میان دانش، فناوری با صنعت هستند. تعامل صنعت با شرکت‌های دانش‌بنیان فناور که اشتغال، محصول و فناوری تولید می‌کنند، دانش‌بنیان نوآور شناخته می‌شوند. ملاک ارزیابی دانش‌بنیان‌های فناور، همکاری با دانشگاه‌ها و ملاک ارزیابی دانش‌بنیان‌های نوآور، تقاضای صنعت خواهد بود.
آنچه از معاونت علمی و فناوری در تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان انتظار می‌رود، انتخاب معیارهای صحیح و دقیق است که سطح فناوری و محصول تولیدی و همچنین تطابق آن با نیاز صنعت و اثرگذاری این شرکت‌ها را محرز نماید و باید دید که در سال جدید تغییرات ارزیابی دانش‌بنیان‌ها چگونه خواهد بود.
پایان پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
