خبرگزاری فارس مازندران ـ کوثر قیصری| بیرق‌های مخملی کم‌کم از دیوار و سر در مغازه‌های شهر بالا می‌روند. ریسه‌های مشکی جای ریسه‌های رنگی را از این سوی مرکزی‌ترین میدان شهر تا آن سوی بام مجتمع‌های تجاری می‌گیرند.پرچم‌های سبز و سیاه حکم شکوفه‌هایی را دارند که نوید رسیدن فصل ماتم را می‌دهند.
فروشگاه بغل حسینه ویترینش را پر می‌کند از بازوبند و سربند یا حسین (ع) چوب های پَر خادمان و کتیبه‌ها را نوجوان‌ترها از انبار مسجد بیرون می‌کشند تا گرد یک‌ساله را از روی‌شان پاک کنند.
زن‌های محل، استکان‌های سالم را از لب پرها جدا می‌کنند و توی طشت‌های پلاستیکی می‌چینند. چند طشت مسی و برنزی هم گوشه‌ای از حیاط تکیه روی هم چیده شده‌اند. آنها را کمی قبل‌تر از بقیه وسیله‌ها از انبار بیرون کشیده‌اند تا همه چیز برای مراسم آماده باشد.
آخرین جمعه ماه ذی‌الحجه است. کمتر از یک هفته مانده به محرم. مسجد آذربایجانی‌های قائمشهر برو و بیای دیگری دارد. با رئیس هیأت امنای مسجد، حاجی ابوالفضل شیری برای تهیه گزارشی از حال و هوای پرشور این آیین سنتی هماهنگ کرده‌ایم.
حاج آقا شیری می‌گوید: هر عبادتی مقدماتی دارد، مثل وضوی قبل از اقامه نماز. عزاداری امام حسین (ع) هم عبادتی است که مراسم طشت‌گذاری به منزله مقدمات آن است و خبر از فرا رسیدن محرم می‌دهد، رسم است که طشت را از در خانه معتمد آذری با دسته روی سمتِ مسجد می‌آورند.
مشغول پرسش و پاسخ با حاج آقا شیری هستیم که ندای یا حسین (ع)، خبر از نزدیک شدن دسته عزاداران می‌دهد. طشت‌ها را روی دوش ریش سفیدها سوی مسجد می‌آورند. حاج آقا از همان جا به خیل مردم اشاره می‌کند و می‌گوید مثل هر سال غیرآذری‌ها هم با آذری زبان‌ها همراه شدند.
عشق به حسین که ترک و لر و فارس و شمالی و جنوبی نمی‌شناسد. پیر و جوان ندارد. محرم که بیاید گناهکار هم دست از گناه بر می‌دارد. حسین (ع) حرمت دیگری دارد بین این ملت. آنقدر که حتی مسلمان و غیرمسلمان هم سرش نمی‌شود این عشق.
این عشق جغرافیا سرش نمی‌شود گوشه‌ای از حیاط مسجد نظاره‌گر مراسم می‌شوم. طشت‌ها را در محل خاصی از مسجد قرار می‌دهند و درون آن آب می‌ریزند. پرچم یا حسین (ع) و یا ابوالفضل (ع) را که بالا می‌برند، مداح آذری زبان پشت میکروفون می‌ایستد و هیأت زنجیر زنان به صف می‌شوند. مسن‌ترها دورشان می‌کنند و هم آهنگ با آنها سینه‌زنی را شروع می‌کنند.
دختر حاج آقا شیری که قرار است تا آخر مراسم، راهنمای من باشد، می‌گوید: مراسم روضه خوانی و مداحی که تمام شود، خیلی‌ها این آب را به عنوان تبرک برای خودشان و خانوادشان می‌برند. می‌گوید همین طشت معجزه‌های زیادی را در همین مسجد ما رقم زد.
او ادامه می‌دهد: چند سال قبل بود که شخصی از کشور سوئد به پدرم زنگ زد، می‌گفت؛« به او الهام شده که مراسمی در مسجد این شهر برگزار می‌شود، یکی دو سال بعد شخصا به قائمشهر آمد و گفت به مراد دلم رسیده‌ام و نذرش را در همین مسجد ادا کرد. »...
خانم شیری روایت قدیمی دیگری را هم از زبان پدرش تعریف می‌کند. می‌گوید: سال‌ها قبل پیرمرد مداحی بود که صدایش گرفته بود و دیگر نمی‌توانست مداحی کند، در مراسم طشت‌گذاری از همین آب نوشید و چند روز بعد، در مراسم روز عاشورا جوری نام " ابوالفضل " را فریاد می‌زد که صدایش تا میدان مرکز شهر شنیده می‌شد.
طشتی که از دل تاریخ دست به دست شد خواستگاه این آیین اردبیل است. شهری که مردمش ذکر یا ابوالفضل (ع) از زبان‌شان نمی افتد. طشت‌گذاری قدمتش به صفویه بر می‌گردد و از آن پس به تبعیت از اردبیلی‌ها، ترک زبان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و آذری‌های مقیم تهران، گیلان و مازندران، این رسم دیرینه را زنده نگه داشته و این طشت متبرک به یا اباعبدالله (ع) را دست به دست به نسل‌های بعد رساندند.
حاج رسول از آذری زبان‌های قدیمی مقیم قائمشهر است. همسر او اهل همین شهر است و واسطه بین ما و حاجی می‌شود تا گویش شیرین او را برای‌مان تعبیر کند.
حاجی می‌گوید: این طشت‌ها از قدیم الایام جلوه مظلومیت و فداکاری امام حسین (ع) بودند. خیلی‌ها چشم انتظارند روز مراسم برسد و دخیل ببندد برای حاجت روا شدن.
در برخی روایات تاریخی در مسیر راه کاروان کربلا قبل از رسیدن به دشت نینوا، سربازان حر بن یزید ریاحی راه را بر کاروان امام بسته بودند، امام با این وجود دستور می‌دهند با آب مشک‌ها، طشت ها را پر کنند که هم یارانش و هم سربازان حر و احشام هر دو کاروان از آن سیراب شوند.
به گزارش فارس، آیین طشت‌گذاری که در آبان ماه سال ۹۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، به عنوان یکی از عزاداری‌های سنتی ماه محرم در سطح کشور شناخته شده است.
پایان پیام/م
