به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، جهاد دانشگاهی که از سوی مقام معظم رهبری با عنوان مولود انقلاب اسلامی نام برده شده است علاوه بر حوزه علمی و پژوهشی در حوزه فرهنگی نیز فعالیت می‌کند.
به گفته علیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، این نهاد یک سبد فرهنگی دارد که با ۷ محور در حوزه فرهنگی دانشجویی فعال است.
درباره این سبد فرهنگی و دیگر برنامه‌های حوزه فرهنگ جهاد دانشگاهی با کلانتر مهرجردی گفت‌وگو کردیم.
گفت‌وگوی خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس با علیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی را در زیر می‌خوانید:
* نگاهی تاریخی به اساسنامه جهاد دانشگاهی در حوزه فرهنگی
فارس: جهاد دانشگاهی از ابتدا در حوزه فرهنگ دانشگاه‌ها فعالیت داشته است، شنیده‌ایم که به تازگی در این حوزه برنامه‌های بیشتری تدوین شده است، درباره این برنامه‌ها توضیح بفرمایید.
کلانتر مهرجردی: جهاد دانشگاهی یک نهاد علمی فرهنگی متاثر از انقلاب اسلامی است و مقام معظم رهبری از این نهاد به عنوان مولود انقلاب نام برده‌اند.
تمام نهادهای اینگونه در دنیا که می‌خواهند به تمدن سازی بپردازند و الگوسازی کنند ابتکاراتی را انجام می دهند، مسؤولان انقلاب اسلامی هم در آستانه پیروزی بر رژیم طاغوت در سال ۵۷ این نگاه را داشته‌اند که ما باید به به این مسأله دست یابیم.
انقلاب‌ها برای این تشکیل می‌شوند که آسیب‌ها و نقاط ضعف را از بین ببرند و نقاط قوت را تقویت کنند، انقلاب اسلامی هم از این قاعده مستثنی نبود.
در حوزه دانشگاهی هم یکی از ضعف‌ها در مقطع پیروزی انقلاب این بود که دانشگاه ایرانی اسلامی داشته باشد، دانشگاه‌های آن زمان با مبانی ایرانی اسلامی و فرهنگ کشور ما منطبق نبود و یکی از مسائلی که در ابتدای پیروز انقلاب مطرح شد تحول در فضای دانشگاه‌ها بود که در زمان انقلاب فرهنگی مطرح شد و یکی از نتایج آن تأسیس جهاد دانشگاهی بود، چرا که در حقیقت می‌توان گفت که تولد جهاد دانشگاهی متاثر از آن مطالبه نظام آرمانی و ارزشی بود.
در واقع اگر اساسنامه جهاد دانشگاهی را به لحاظ تاریخی مرور کنیم می‌بینیم که این اساسنامه در سه مقطع از سال ۵۹ تا ۶۵ دچار تغییر می2شود و در بدو تولد جهاد دانشگاهی مشارکت در امور دانشگاه‌ها به عنوان وظیفه جهاد مطرح می‌شود، چرا که ما در دانشگاه‌ها با خلأهایی مواجه بودیم و دانشگاه‌های ما با ارزش‌های فرهنگی کشور منطبق نبود که وظیفه جهاد بازسازی، بهسازی و کادرسازی در خلأها و بخش‌هایی بود که در آن بخش‌ها با مشکل مواجه بودیم.
در واقع ترویج فضای گفتمان فرهنگی در دانشگاه‌ها هم از وظایف جهاد بود.
تغییر دوم چند سال بعد بود که بحث اسلامی شدن دانشگاه‌ها هم به تأسی از تجربه مقطع اول در حوزه وظایف جهاد قرار گرفت.
در مقطع بعد چند سال دیگر بند دیگری به این اساسنامه اضافه شد که براساس تجربه زیسته، جهاد دانشگاهی به عنوان رابط میان دانشگاه و صنعت مطرح شد و جهاد دانشگاهی به عنوان نهادی که بتواند فضای دانشگاه را با فضای صنعت منطبق و هماهنگ کند مطرح شد تا کمک کند تا دانشگاه در خدمت فضای عمومی جامعه و رفع نیازهای مردم گام بردارد.
چرا که اگر دانشگاه‌ها تنها در حوزه علم و دانش فعالیت کنند آنقدر نمی‌توانند موثر باشند، اما جهاد دانشگاهی می‌تواند فضای گفتمانی بین دانشگاه‌ها و صنایع برقرار کند.
بنابراین می‌توانیم بگوییم ابتدای تاسیس جهاد با رویکرد فرهنگی بود و قرار بود که بحث آرمان‌ها و ارزش‌ها و تصویر فضای مطلوب در حوزه فرهنگ را جهاد نشان داده و در مسیر درست قرار دهد.
در دهه اول انقلاب عمده فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها را جهاد دانشگاهی انجام می‌داد، بعدها که نهادهای دیگر هم در حوزه فرهنگی اضافه شدند فضای همکاری بین این نهادها با جهاد ایجاد شد و فضای مشارکتی در دانشگاه‌ها شکل گرفت و نهاد جهاد دانشگاهی هم به عنوان یک نهاد بازیگر در حوزه فرهنگی دانشگاه‌ها فعالیت کرد و تاکنون نیز این امر ادامه دارد.
* برنامه‌های فرهنگی جهاد در دانشگاه‌ها در راستای ذائقه جوانان ایرانی و ذائقه سیاست‌های کشور
فارس: در حال حاضر این فعالیت جهاد در حوزه فرهنگی به چه شکل دنبال می‌شود؟
کلانتر مهرجردی: برنامه‌های فرهنگی جهاد در دانشگاه‌ها در چند مدل ایجاد شد، یک مدل این بود که ما تلاش کردیم که در راستای ذائقه جوانان ایرانی و ذائقه سیاست های کشور عمل کنیم و منطبق با آرمان‌ها و ارزش های بالادستی سبدهای فرهنگی را تعریف و اجرا کنیم.
فارس: این سبدهای فرهنگی در چه محورهایی تعریف شد.
کلانتر مهرجردی: محور فعالیت های جهاد در این حوزه که می‌توانم به آن اشاره کنم ۷ محور بوده است، یکی موضوع فرهنگ دینی است که ترویج آرمان‌ها، ارزش‌ها و برگزاری کارگاه‌های آموزشی را داشتیم اما امروز به این معنا نیست که همه رویدادهای فرهنگی بر عهده جهاد باشد و نهادهای دیگر هم کارهایی را انجام می‌دهند بخصوص نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها برنامه‌های بسیاری در این زمینه انجام می‌دهد.
موضوع بعدی سبد فرهنگی ما در دانشگاه‌ها در حوزه اجتماعی است، یعنی مولفه‌هایی که جوانان باید در معرض آن شاخص‌ها قرار بگیرند را معرفی می‌کنیم.
جهاد به عنوان اولین نهاد در حوزه مناظرات دانشجویی هم حضور یافته و در حوزه فرهنگ ملی به عنوان یکی دیگر از محورهای سبد فرهنگی کار می‌کنیم.
حوزه فرهنگ مطالعه، فرهنگ کار و فرهنگ زیست محیطی هم از دیگر محورهای ما در سبد فرهنگی است.
بنابراین ما سبد فرهنگی خودمان را در این ۷ محور تدوین کردیم که جوانان بنا به ذائقه خودشان با ما همراه شوند.
بیش از چهل واحد فرهنگی در سراسر کشور داریم که در زمینه این موضوعات برنامه ریزی و فعالیت می‌کنند و در سامانه‌ای به نام سامانه رویتاب که سامانه بازتاب رویدادهای معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی است فعال هستیم.
* رویتاب سامانه‌ای برای ارزیابی عملکرد حوزه فرهنگی
فارس: درباره کارکرد سامانه رویتاب هم توضیح بفرمایید.
کلانتر مهرجردی: این سامانه برای ساماندهی اطلاع رسانی‌ها به جوانان است، تشکیل بانک اطلاعاتی از ذینفعان این حوزه هم برای ما مشخص می شود و ما در تعامل دوسویه با آنها قرار می گیریم.
همچنین ابزارهای خوبی در این سامانه فراهم کردیم، کاربرد دیگر این سامانه شناسایی دانشجویان فعال در حوزه فرهنگی است که می توانیم متوجه شویم که هر دانشجو در چه رویدادهایی شرکت کرده است.
در سال ۳ هزار رویداد بزرگ و کوچک داریم که در این سامانه بازتاب دارد.
نکته دیگر اینکه از طریق این سامانه می توانیم ایده در اختیار همکارانمان قرار دهیم. ما در سال گذشته بیش از ۳ هزار رویداد در این سامانه ثبت کردیم.
فارس: این رویدادهایی که از آن صحبت می‌کنید در چه قالب‌هایی اجرا می‌شود؟
کلانتر مهرجردی: این رویدادها در حوزه‌های مختلف و در قالب‌های متنوعی برگزار می‌شود که یکی از آنها کنفرانس‌های علمی و آموزشی است.
یازدهمین دوره مسابقات مناظرات دانشجویی را اجرا کردیم یا رویداد ایران مرز پرگهر را داشتیم که دانشجویان با دستاوردهای کشور آشنا می‌شدند.
همچنین جشنواره کتاب سال دانشجویی یا پایان‌نامه سال دانشجویی را داشتیم، جشنواره اقوام ایران زمین را هم اجرا کردیم.
یکی دیگر از اقدامات ما طرح هماهنگی کارشناخت گام دوم انقلاب بوده است، یکی از مهم‌ترین اسناد ما در چله دوم انقلاب سند گام دوم است که ما زیست خود را در چهل سال آینده بتوانیم بر مبنای آن برنامه‌ریزی کنیم.
ما ۱۰ مورد مسأله را از این طرح شناسایی کردیم و فراخوان دادیم که کار مطالعاتی در زمینه آنها انجام شود، همچنین چهل نشست علمی با حضور صاحبنظران دانشجویان داشتیم و چهل نشست مطالعاتی هم در فضای مجازی بازنشر کردیم تا بیانیه کام دوم را بهتر گفتمان سازی کنیم.
یک دوره مطالعاتی هم به تازگی اجرا کردیم که در زمینه بحث مبارزه با دشمن یا استکبارستیزی بوده است، در این دوره ما بحث شناحت آمریکا و واقعیت استکبار جهانی را داشتیم که ۱۳ جلسه برگزار شد؛ تلاش می کنیم که این دوره را با موضوع شناخت واقعیات غرب هم اجرا کنیم.
فارس: شما در مرکز افکار سنجی یا مراکز دیگر جهاد برنامه‌ای هم برای نظرسنجی از مخاطبان این رویدادها دارید که بدانید رویدادهای شما چقدر مورد توجه قرار گرفته است؟
کلانتر مهرجردی: اولین کاری که ما در دوره مدیریتی‌مان انجام دادیم ارزیابی نگاه مخاطبان نسبت به فعالیت‌هایمان بود که بیش از ۱۴۰۰ نفر را به عنوان جامعه مخاطب انتخاب کردیم و یک کار مطالعاتی انجام دادیم و انتظارات موضوعی و انتظارات قالبی آنها را پرسیدیم تا با ذائقه جوانان بیشتر آشنا شویم.
معتقدیم ضروری است که همه نهادها به یک بازسازی فرهنگی روی بیاورند یعنی هر فردی که بر کرسی فعالیت‌های فرهنگی تکیه زده به اشکال مختلف می‌تواند این کار را انجام دهد.
* ضرورت انجام جهاد تبیین از سوی نهادهای فرهنگی
فارس: شما در معاونت فرهنگی جهاد در این حوزه چه کرده‌اید؟
کلانتر مهرجردی: ما در معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی احساس کردیم که در سه حوزه فعالیت‌های فرهنگی جهاد، فرآیندهای فعلی جهاد و ساختار می‌توانیم در این زمینه اقدام کنیم و در این زمینه باید به سمت بازسازی ساختار برویم.
انقلاب ما خیلی مظلوم و بی دفاع است بنابراین کار نهادهای فرهنگی در دانشگاه‌ها باید معطوف به این موضوع باشد که حضرت آقا از این مسأله با عنوان «جهاد تبیین» یاد می‌کنند که هویت‌ها و دستاوردهای انقلاب را در دانشگاه به صورت قوی‌تر بیان کنیم
باید دستاوردهایی که در دانشگاه‌ها اتفاق می‌افتد هم برای مردم بیان کنیم و ابعاد دستاوردهای ملی و منطقه‌ای را برای مردم تبیین کنیم، باید عظمت‌ها و افتخارات متاثر از دانشگاهیان کشور را از طریق کارهای فرهنگی و امور ترویجی به عموم مردم بگوییم.
ما در این امر مهم باید بیش از آنکه عمل کنیم فکر کنیم، هر نهاد فرهنگی باید اندیشه کند زیرا ما با نسلی نو مواجه هستیم که با زبانی متفاوت سخن می‌گوید، ما با عصر نویی مواجه هستیم که ابزارهای مختلف فضای زندگی را دچار تغییر و تحول کرده و ما باید خودمان را با فهم زبان دانشجویان و جوانان منطبق کنیم.
نهادهای فرهنگی باید در امر طراحی برنامه‌های فرهنگی کارهای وزین و کلان داشته باشد و درگیر فعالیت‌های جزئی و سطحی نشوند.
ما باید ذائقه شناسی کنیم تا در حوزه فرهنگی بتوانیم موفق باشیم، باید زبان جوانان را بشناسیم، الان ذائقه‌ها را به میزان لازم مورد شناسایی قرار نمی‌دهیم و تصور می‌کنیم که جوان را می‌فهمیم در صورتی که کمترین اطلاع را درباره جوانان داریم، ما نیاز به یک جهاد مجدد در جامعه داریم، نیاز به یک جهاد فرهنگی داریم.
یک سری اسناد بالادستی بسیار ارزشمند داریم که باید براساس آنها بتوانیم ذائقه جامعه را شناسایی کرده و فضای فرهنگی و جوانان را به هم نزدیک کنیم.
ما باید نشاط را در جامعه دانشگاهی حفظ کنیم، باید امید را به جامعه تزریق کنیم، بعضا اتفاق می‌افتد که برخی خواص ما در جامعه به جای امید، ناامیدی را به جامعه القا می‌کنند، گویا یک عنصر بیرونی در جامعه ایران است، ما که عناصر داخلی هستیم باید برای امیدآفرینی تلاش کنیم، باید امیدآفرینی یکی از برنامه‌های مهم نهادهای فرهنگی باشد، البته امیدآفرینی همراه با ایمان و توکل.
ما نمادهایی داریم که با تکیه بر ایمان و توکل در جامعه ما نقش آفرین شدند، مرحوم کاظمی آشتیانی یکی از این نمادهاست که از این ویژگیها برخوردار بود و زبانزد عام و خاص شد.
حاج قاسم سلیمانی که در حوزه جهاد دفاعی، کشور را در تراز توجه جهانی قرار داد نیز این دو ویژگی را داشت، وی ایمان را در دل مردم اعم از شیعه و سنی در منطقه زنده کرد و یک خودباوری و امید را القا کرد.
امیدواریم با یک نگاه واقع‌بینانه و آن نگاهی که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب بیان فرمودند، برنامه‌های فرهنگی را هم پیش ببریم و دستاوردهای انقلاب اسلامی را برای جامعه تبیین کنیم، آسیب‌ها و قوت‌ها را خوب شناسایی کنیم و کشور را به سمت پیشرفت‌های مورد نظر رهنمون کنیم.
پایان پیام/
