ایران بهشت سینماگران؛ فیلم بد می‌سازند و سفارش کار دارند!

به گزارش خبرگزاری فارس، نشست‌های تخصصی «مدیریت اقتصادی تولید فیلم» با حضور مسعود نقاش‌زاده و کارگاه انتقال تجربه کارگردانی  با حضور محمدحسین لطیفی در نخستین روز برگزاری دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی در محل «موزه سینما» برگزار شد.

مسعود نقاش‌زاده کارگردان سینما، در ابتدای این نشست بیان کرد: گاهی این تصور وجود دارد که فقط فیلم‌های بزرگ نیازمند تامین مالی ویژه هستند، ولی معتقدم در هر فیلمی، چه مستند، چه کوتاه و هر قالب دیگری، «تامین مالی» مسأله‌ای جدی است و اگر کمی تجربه و مطالعه در این زمینه داشته باشیم فیلم‌های ما موفق خواهد بود. 

* چگونه دیگران را به سرمایه‌گذاری ترغیب کنیم؟
وی افزود: مطلبی که از گذشته‌های دور درباره فیلم‌های سینمایی وجود داشته این است که برخی نویسندگانی که به زعم خود فیلمنامه‌های درخشانی دارند چگونه می‌توانند دیگران را به سرمایه‌گذاری روی فیلم خود راغب کنند. این بود که معرفی فیلمنامه به یک ابزار جدی برای بازاریابی پروژه‌های سینمایی تبدیل شد.
نقاش‌زاده ادامه داد: مهمترین نکته در فرآیند معرفی فیلم‌نامه هم، خط داستانی است. به گونه‌ای که تهیه‌کنندگان آمریکایی جمله‌ معروفی داشتند که می‌گفتند «خط داستانی‌ات را در دو جمله بگو» و این تبدیل به یک ابزار بازاریابی شد. پس تهیه‌کننده هر زمان می‌خواست موافقت خود را اعلام کند اولین مواجهه‌اش با خط داستانی بود.

* فیلمسازی 4 مرحله است نه 3 مرحله
این کارگردان سینما در ادامه گفت: در دانشگاه‌های ما می‌گویند مراحل فیلم‌سازی پیش تولید، تولید و پس تولید است در حالی که مراحل فیلمسازی چهار مرحله است؛ اولین مرحله در چرخه مدیریت صنعت فیلم، مرحله طراحی و توسعه است که یک مرحله مهم است. ما تقریبا در هیچکدام از فیلم‌های خود این مرحله را جدی نمی‌گیریم و عمده مشکلات‌مان همین است. مرحله دوم تولید است، مرحله سوم پخش و مرحله چهارم نمایش است.
وی افزود: در فیلمسازی، ما معمولا خیلی با پخش و نمایش کار نداریم و گمان می‌کنیم این مسائل مربوط به شرکت‌های پخش است در حالی که در دنیا این مراحل بسیاربسیار جدی گرفته می‌شود. وقتی در مرحله «طراحی و توسعه» هستیم باید ملاحظاتی برای مرحله «پخش و نمایش» هم داشته باشیم. وقتی دارید فیلمی با هر مقیاس مالی می‌سازید، در مرحله طراحی باید دو مسیر را همزمان پیش ببرید؛ توسعه روایت فیلم همزمان با تامین مالی پروژه.

* سفارشی‌نویسی در دنیا مرسوم و حرفه‌ای است
وی گفت: در هالیوود می‌گویند دو دسته فیلمنامه‌نویس داریم؛ فیلمنامه‌نویسانی که خودشان برای خودشان فیلمنامه می‌نویسند، بدون سفارش یک تهیه‌کننده و بعد این فیلمنامه ممکن است مورد توجه کارگردان و تهیه‌کننده دیگری قرار بگیرد. گروه دوم فیلمنامه‌نویسان سفارشی هستند. این البته گرچه در کشور ما معنای خوبی ندارد اما در دنیا یک شغل به شدت مرسوم و حرفه‌ای است.
نقاش‌زاده گفت: اینکه اول تهیه‌کننده پیدا کنیم بعد پروژه را تعریف کنیم، دچار مشکلاتی می‌شویم اما اگر فیلمنامه هم بنویسیم بعد دنبال تهیه‌کننده بگردیم این هم باز مشکلاتی دارد. این موضوعات باعث شده جریان خلاقه کمتر به حرکت دربیاید. الان داشتن یک فیلمنامه و یک کارگردان خوب کافی نیست. اصطلاحی که در سینمای دنیا به کار می‌رود این است که تامین مالی شامل یک بسته پیشنهادی است که از یک کارگردان، تهیه‌کننده، فیلمنامه‌نویس و یک بازیگر برخوردتر است که طی آن هم کیفیت هنری و هم اقتصادی فیلم در نظر گرفته می‌شود.
این کارگردان تأکید کرد: کشور ما بهشت سینماگران است، اینجا تنها جایی است که اگر فیلم اول و دومتان بد باشد، باز هم می‌توانید فیلم بسازید! من کارگردانی را می‌شناسم که ۱۰ فیلم بد در کارنامه دارد اما باز هم به او پیشنهاد کار می‌شود. مدیران هالیوودی ولی جمله‌ای دارند که می‌گوید مهم نیست که تو چقدر کارگردان خوبی هستی و چند فیلم خوب ساخته‌ای، بلکه اعتبار تو مربوط به آخرین فیلمت است، پس سینما در تقاطع تجارت، هنر و رسانه است.
نقاش‌زاده گفت: اگر کسی فکر می‌کند کار هنری کردن در تضاد با داشتن گروه بزرگی از مخاطبان است، سخت در اشتباه است. کار هنری موثر می‌تواند با لایه‌های مختلف از مخاطبان ارتباط بگیرد. در دهه ۶۰ با آنکه تعداد سینماهای ما اندک بود اما تنوع ژانر داشتیم و البته آنها فروش می‌کردند و دیده می‌شدند فیلم‌های حادثه‌ای و پلیسی به عنوان یک ژانر از سینمای ما حذف شدند و این به معنای آن است که مخاطبان بالقوه آن گونه از فیلم‌ها دیگر به سینما نمی‌روند.

* بازیگرم را به راحتی حذف کردم!

براساس این گزارش، محمدحسین لطیفی سینماگر باسابقه  نیز دیگر سینماگری بود که در دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی کارگاه انتقال تجربه برگزار کرد. 

محمدحسین لطیفی در ابتدای این کارگاه خطاب به هنرجویان گفت: سعی کنید ابتدا خوب بشنوید و بعد عمل کنید. کارگردانی در سینما نیاز به کار مستمر دارد و حداقلش این است که با موبایل خود هر روز می‌توانید یک فیلم بسازید. شما می‌توانید با نرم‌افزارهای ساده خیلی چیزها را یاد بگیرید. فیلمساز بودن مهم نیست، چراکه فیلم باید خلق شود. «ساختن» به تنهایی مطلوب یک کارگردان نیست. کارگردان در روایت یک قصه خاص، جای خالق می‌نشیند. 
این کارگردان باسابقه سینما و تلویزیون درباره اهمیت دیالوگ‌گویی بازیگران در یک فیلم بیان کرد: این موضوع بستگی به اثر دارد. در برخی آثار جابه‌جایی یک ویرگول هم معانی را تغییر می‌دهد. من وقتی «دودکش» را می‌ساختم، فقط ماهیت کلی دیالوگ‌ها مهم بود اما در «صاحبدلان» هیچکدام از بازیگران اجازه تغییر یک واو را هم نداشتند. بازیگران هم کلافه شده بودند اما در خروجی متوجه حساسیت شدند. وقتی یک بازیگر هستید، باید بپذیرید که اخلاقیات یک کارگردان چگونه است و باید در صحنه براساس نیازهای آن کارگردان پیش بروید.

* تسلط نداشته باشید لو می‌روید
لطیفی افزود: اولین فیلم من «سرعت» بود که البته قبل از آن ۱۴ سال پشت صحنه سینما حضور داشتم. زنده‌یاد جمشید اسماعیل‌خانی در آن فیلم ایفای نقش می‌کرد و به گونه‌ای با من فیلم‌اولی برخورد می‌کرد که گویی او درست می‌گوید. اما من او را مدیریت کردم البته در جایی هم او عصبی شد، اما بعدها متوجه شد من هم کارم را بلدم. در همان کار فیلمبردار هم گاهی به گفته‌های من توجه نمی‌کرد چون فکر می‌کرد مسلط نیستم. اگر تسلط شما بر کار کم باشد، ناگزیر این موضوع لو می‌رود. 
این کارگردان تأکید کرد: چه در کارگردانی فیلم سینمایی و چه در سریال‌سازی‌ یادتان باشد، کسی که نتواند قصه خود را برای یک نفر دیگر تعریف کند، نمی‌تواند فیلمساز خوبی شود. تمرین کنید که قصه را به طور کامل برای یک نفر دیگر تعریف کنید. 
وی افزود: آدم با زیاد فیلم دیدن، شاید فیلمساز شود اما نمی‌تواند خلق اثر کند. من در حال به چالش کشیدن خودم هستم. گاهی موفق می‌شوم و گاهی هم شکست می‌خورم. یک‌بار به من گفتند با چه جراتی بعد از «وفا» سراغ «صاحبدلان» رفتی؟ گفتم من یک قماربازم که با پنج هزار تومان به قمار سینما آمده‌ام، حالا ممکن است پولم را ببازم اما در نهایت از آن لذت می‌برم!
این کارگردان گفت: سریال «سنجرخان» از هفته آینده پخش می‌شود و من ۸۰ درصد بازیگران این سریال را از کردستان انتخاب کردم‌. در ارتباط با کشف استعدادهای برتر من این انگیزه را همیشه داشته‌ام که بازیگران ما منحصربه‌فرد هستند.

* نقش مدیرتولید در فیلمسازی چیست؟
لطیفی درباره نقش «مدیر تولید»‌ در یک پروژه گفت: مدیر تولید در یک پروژه مثل مدیر کارخانه است که باید به همه چیز آگاهی داشته باشد. مدیر تولید کسی است که به گونه‌ای جانشین تهیه‌کننده محسوب می‌شود. تمام قراردادهای تولید، ارتباط با برنامه‌ریز کار و..‌. جزو وظایف اوست کارگردان نباید دغدغه‌ای جز گرفتن پلان داشته باشد. اگر مدیر تولید خوبی نداشته باشید، تمام بار کار روی دوش شما به‌عنوان کارگردان می‌افتد، مدیر تولید مثل جاده‌صاف‌کن است.
کارگردان «غریب»‌ با اشاره به برگزاری جشنواره آموزشگاه‌های سینمایی تأکید کرد: آینده سینمای ایران باید مملو از کارگردانان توانمندی باشد که در ژانرهای مختلف برای بخش‌های مختلف کار می‌کنند. فیلم‌های این جشنواره را دیده‌ام و متوجه نکته‌ای شده‌ام؛ اینکه برخی پول دارند و فیلم به نحوی درمی‌آید ولی برخی پول ندارند اما خلاق هستند.

* بازیگری که حذفش کردم
این کارگردان باسابقه درباره ارتباط بین کارگردان و بازیگران گفت: وقتی کارگردانی سر صحنه می‌آید با بازیگرانی با خلق و خوهای مختلف مواجه می‌شود. حتی وقتی با یک کارگردان خودرای مواجه هستید، شما اگر یک بازیگری باشید که نکات او را گوش نمی‌کنید او شما را کنار می‌گذارد پس حتی اگر حرفی دارید باید قبل از فیلمبرداری بگویید. یادم است اتفاقی سر صحنه افتاد که به بازیگر گفتم بیا سر صحنه می‌گفت نه اگر پول ندهند نمی‌آیم!‌ فردای آن روز جلوی خانه‌اش رفتم. تا غروب هم صبر کردم که سر فیلمبرداری بیاید، اما نیامد.

وی افزود: او یکی دو روز بعد هم باز نیامد. به‌راحتی آن بازیگر را حذف کردم. به اینگونه که به عوامل گفتم سنگ قبری با اسم او تهیه کنید تا نقشش از داستان حذف شود! گرچه بعدها همان بازیگر آمد و پشیمان شده بود اما به او گفتم دیر کرده‌ای چون من قصه را عوض کردم. هرچقدر بازیگر خوبی هم باشید به هر حال کارگردان احترامی دارد و باید با او همکاری کنید. 
این کارگردان اظهار کرد: بازیگری برای من چهار برابر کارگردانی سخت‌تر است. یادم است یکبار کار می‌کردیم و مهدی فخیم‌زاده بازیگرم بود به او گفتم اگر بین بازی و کارگردانی را یکی انتخاب کنی کدام را انتخاب می‌کنی گفت قطعا بازیگری.
وی در پایان گفت: ناامید نشوید، روز شما هم فرا خواهد رسید، هرچه بیاموزید و تمرین کنید کم است از شما خواهش می‌کنم از پا ننشینید، تمرین کنید و دایما بیاموزید.

پایان پیام/ ت 704