به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، از زمان شاه عباس اول که اصفهان به عنوان پایتخت صفویان انتخاب شد رونق دوچندانی در منطقه مرکزی ایران که از گذشته در مسیر اصلی غرب به شرق بود شکل گرفت، به طوری که بعد از بغداد، اصفهان بزرگ‌ترین شهر در جهان اسلام بود.
«قالیبافی» و «تولید ابریشم» از همان زمان آغاز شد تا در سال‌های بعد و با ورود به صنعت به ایران، اصفهان مرکز نساجی ایران شود، هرچند که در قاجار و پهلوی همه پنبه‌های ریسیده شده رشته شدند، با این حال اصفهان هرگز از رونق نیفتاد.
امروز نیز به مدد صنعت، گردشگری، کشاورزی، صنایع‌دستی و تولید علم، اصفهان در سطح منطقه حرف‌هایی برای گفتن دارد، ظرفیت‌هایی که این استان را قطب صنعت کشور معرفی کرده و در خصوص آن صحبت زیاد شده اما هنوز هم بخش عمده آن بلااستفاده مانده و منتظر فراهم شدن بستری برای شکوفایی است.
یکی از نتایج این ظرفیت‌های بلااستفاده، درصد بیکاری در استان اصفهان است که تقریباً با میانگین کشوری برابری می‌کند و این یعنی در زمره شهرهایی قرار گرفته که شاید هیچکدام از مزیت‌های آن را ندارند اما با مدیریت صحیح منابع وضعیت مساعدتری نسبت به دومین شهر بزرگ جهان اسلام در چند قرن گذشته دارند.
«برخوردار» و «سرمایه‌گریز» دو لبه قیچی
دلیل این عقب‌ماندگی را باید در برچسب‌هایی که به این استان زده شده جست‌وجو کرد، «برخوردار» و «سرمایه‌گریز» بودن اصفهان در سال‌های اخیر دو لبه قیچی بوده که از یک‌سو اصفهان را از موهبت‌های خزانه محروم کرده و از سوی دیگر اقبال تاجران و بازرگانان را از دست داده است.
کشاورزی اصفهان که یکی از عوامل انتخاب آن به عنوان پایتخت در ادوار تاریخ بوده و رودخانه آن به دلیل پرآبی مستمر و زاینده «زاینده‌رود» نامیده شد نیز به دلیل سوءمدیریت در دهه‌های گذشته رو به خشکی نهاد به طوری که از یک رود دائمی به فصلی و حتی در برهه‌ای به خشکی کامل مبدل شد.
آب و هوای اصفهان هم که روزی زبان زد خاص و عام بود و در وصف باغ‌های چهارگانه مطبوع آن شعرها سروده شد در این سال‌ها به دلیل افزایش آلاینده‌ها از یک مزیت به یک مشکل تبدیل شد تا شاخص آلودگی اصفهانِ ۲ میلیون نفری پا به پای پایتخت با جمعیت چند برابر، بالا برود و حتی در مواقعی گوی سبقت را برباید.
موارد بالا در کنار جنگ اقتصادی دشمن که با فشار تحریم بسیاری از فرصت‌ها را از ایران و اصفهان گرفته، دست به دست هم داده تا استان اصفهان که روزی فرصت‌های اشتغالش چنان زیاد و متنوع بود که کمتر جوان بیکاری را در آن می‌شد پیدا کرد جوانان تحصیل کرده امروزش نگران از آینده و گذران زندگی باشند.
اشتغال و بیکاری، از جمله موضوعات اساسی اقتصاد هرکشوری است، به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، به عنوان یکی از شاخصه‌های توسعه یافتگی جوامع تلقی می‌شود؛ همچنین نرخ بیکاری یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طبق آخرین اعلام مرکز آمار نرخ بیکاری استان اصفهان در زمستان ۹۸ به ۱۰.۳ رسیده که از این نظر رتبه ۱۷ کشور را در بین ۳۱ استان داشته و میانه جدول قرار دارد، نرخ میانگین بیکاری کشور در همین بازه زمانی ۱۰.۶ اعلام شده که از اصفهان کمی بیشتر است.
کردستان با ۲۰، کرمانشاه ۱۷.۹، لرستان ۱۶.۸، آذربایجان غربی و چهارمحال و بختیاری ۱۴.۵، خوزستان ۱۲.۴، گلستان ۱۲، گیلان و هرمزگان ۱۱.۹، یزد ۱۱.۶، اردبیل ۱۱.۵، سیستان و بلوچستان ۱۱.۳، خراسان شمالی ۱۱.۲، البرز ۱۱.۱، قزوین و کرمان با بیکاری ۱۰.۶ درصدی در رتبه‌های بالای این جدول قرار داشته و بوشهر در کنار اصفهان با نرخ بیکاری ۱۰.۳ قرار دارد.
البته باید توجه داشت در این آمارگیری تعریف «شاغل» عبارت است از: افراد ۱۵ ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع، طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کارشان را ترک کرده باشند. افرادی که بدون دریافت مزد برای یکی از اعضای خانوار خود که با وی نسبت خویشاوندی دارند، کار می‌کنند (کارکنان فامیلی بدون مزد)؛ کارآموزانی که در دوره کارآموزی فعالیتی در ارتباط با فعالیت مؤسسه محل کارآموزی انجام می‌دهند، یعنی مستقیماً در تولید کالا یا ارائه خدمات سهیم هستند؛ محصلانی که در هفته مرجع مطابق تعریف، کار کرده‌اند و تمام افرادی که در نیروهای مسلح به صورت کادر دائم یا موقت خدمت می‌کنند (نیروهای مسلح شامل پرسنل کادر، درجه داران و سربازان وظیفهی نیروهای نظامی و انتظامی) ازجمله گروه‌های افراد شاغل محسوب می‌شوند.
بررسی اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی کشور نشان می‌دهد که بخش خدمات با ۵۲.۷ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است در مراتب بعدی، بخش‌های صنعت با ۳۱.۷ درصد و کشاورزی با ۱۵.۶ درصد قرار دارند.
به دنبال تک رقمی شدن نرخ بیکاری تا پایان سال هستیم
میزان بیکاری در اصفهان در حالی به ۱۰.۳ رسیده است که معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اصفهان اردیبهشت ۹۸ اعلام کرده بود «به دنبال تک رقمی شدن این نرخ تا پایان سال هستیم» که به نظر می‌رسد این مهم محقق نشده است.
حسن قاضی‌عسگر ۷ اردیبهشت ۹۸ در جمع خبرنگاران عنوان کرده بود: نرخ بیکاری استان در پاییز سال گذشته ۱۴.۱ بود که در انتهای زمستان ۹۷ به میزان ۱.۸ کاهش پیدا کرد و با حرکت‌های اصولی به ۱۲.۳ رسید و تا آخر امسال باید تک رقمی شود.
وی همچنین مرداد ماه از رسیدن نرخ بیکاری به ۱۰.۷ درصد خبر داده و گفته بود: براساس آمار سه ماه امسال استان نرخ بیکاری از ۱۴.۱ درصد به ۱۰.۷ دهم درصد رسیده است که قابل قبول نیست چرا که مشکلات فعلی ناشی از بیکاری است و باید تا رسیدن به پنج درصد تلاش شود.
بررسی این صحبت‌ها نشان می‌دهد از پاییز ۹۷ تا بهار ۹۸ اقدامات مؤثری برای کاهش بیکاری صورت گرفته که نرخ بیکاری از ۱۴.۱ به ۱۰.۷ رسیده اما از بعد از این بازه زمانی تا پایان سال ۹۸ تنها ۰.۴ درصد از بیکاری اصفهان کاهش پیدا کرده و نهایتاً وعده معاون استاندار محقق نشده است.
البته باید توجه داشت هر چقدر نرخ بیکاری رو به کاهش باشد، اقدامات اساسی‌تری برای پایین آوردن بیشتر آن لازم است و این یعنی برای رسیده به وعده دیگر معاون استاندار، یعنی رسیدن به بیکاری ۵ درصدی در استان اصفهان راه طولانی در پیش است.
از اینجاست که درک دقیق‌تری از انتخاب شعار سال می‌تواند داشت، رهبر انقلاب که سال گذشته را «رونق تولید» نام‌گذاری کرده بودند در سخنرانی نوروز ۹۹ با اشاره به راه افتادن تولید عنوان کردند: «سال ۹۸ را ما به عنوان سال «رونق تولید» معرفی کردیم و من به ملّت عزیز ایران عرض می‌کنم از این شعار استقبال شد، در عمل؛ حالا در آغازِ کار، صاحب‌نظران استقبال کردند، گفتند تولید نقطهٔ اصلی است امّا در عمل هم استقبال شد. طبق گزارش‌های موثّقی که در اختیار بنده هست، تولید کشور حرکتی پیدا کرد؛ برخی از کارخانه‌هایی که راکد شده بودند و تعطیل شده بودند، به کار برگشتند؛ بعضی که زیر ظرفیت کار می‌کردند، ظرفیت خوبی پیدا کردند».
ایشان در ادامه با تاکید بر نیاز کشور به شتاب بیشتر در این مسیر، سال جدید را «جهش تولید» نام‌گذاری کرده و تاکید کردند: «در سال ۹۸ تولید تکان خورد، حرکت کرد و راه افتاد تا یک حدودی، لکن اثری در زندگی مردم از آن محسوس نشد. ما بایستی تولید را به جایی برسانیم که در زندگیِ مردم اثر بگذارد... سال گذشته گفتیم «رونق تولید»، امسال بنده عرض می‌کنم «جهش تولید»؛ امسال سالِ جهشِ تولید است. این شد شعار امسال؛ کسانی که دست‌اندرکار هستند جوری عمل کنند که تولید انشاءالله جهش پیدا کند و یک تغییر محسوسی در زندگی مردم انشاءالله به وجود بیاورد».
البته در نظر گرفتن استان اصفهان به عنوان یک استان برخوردار از منظر اقتصادی، معضلی است که در طی دو دهه اخیر، مشکلات متعددی را متوجه این استان ۵ میلیون نفری کرده است و باعث شده تا بیشترین فشار مالیاتی در مقابل کمترین بودجه پرداختی، به این استان وارد شود و به دلیل این فشارها، روند توسعه در این استان روندی معکوس به خود بگیرد.
از نظر سرانه بودجه دریافتی، استان اصفهان در رده پایین‌ترین استان‌های کشور قرار دارد و از نظر مالیاتی نیز پیش از تهران، بیشترین مالیات را به خزانه دولت واریز می‌کند. بر اساس برخی برآوردها رتبه پرداخت مالیات استان اصفهان با بیش از ۸ هزار میلیارد تومان مالیات پرداختی، در رده دوم کشور پس از تهران است و سرانه بودجه این استان (کل بودجه استان تقسیم بر جمعیت) در رده ۲۸ به بالای کشور قرار دارد.
موضوعی که حمیدرضا فولادگر نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی درباره آن می‌گوید: استان اصفهان همچنان از نظر درآمد مطلق دومین و از نظر سرانه نسبت به جمعیت چهار یا پنجمین استان کشور است، ولی از نظر اعتباراتی که به استان داده می‌شود به‌طور مطلق حدودا رتبه نهم و نسبت به جمعیت رتبه بیست‌ونهم را در کشور دارد.
وی معتقد است این مشکل مانند سال‌های گذشته همچنان برای استان اصفهان وجود دارد و علت آن نیز روشی است که در سازمان برنامه و بودجه وجود دارد که طبق برخی شاخص‌های توسعه‌یافتگی تصمیم گرفته می‌شود که تنها بخشی از درآمد یک استان به خودش برمی‌گردد.
با همه این اوصاف همین بودجه حداقلی اختصاص داده شده به استان هم مشکلات متعددی دارد از تخصیص‌های پائین و شکاف درآمدی بودجه گرفته تا عدم شفافیت درباره نوع مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های عمرانی، عدم دسترسی اصحاب رسانه به صورت‌های مالی استانداری و اینکه اولویت‌بندی اتمام پروژه‌های عمرانی نیز مشخص نیست.
هرچند این روزها استان اصفهان از کانون‌های اصلی شیوع ویروس کرونا است و این موضوع بر فعالیت تولیدی‌ها تأثیر جدی داشته، اما قطعاً شرایط به این شکل ادامه پیدا نخواهد کرد و روزهای پساکرونایی می‌تواند فضای جدیدی را مقابل مسؤولان و تولیدکنندگان قرار دهد تا با تدبیر و تلاش شرایط را برای تولید تسهیل کنند که این خود مقدمه برای کاهش نرخ بیکاری (حتی برای رسیدن به ۵ درصد) است.
انتهای پیام/۶۳۰۶۴/ص۲۰/م
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
