به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، شهرستان بشرویه در موقعیت جغرافیایی شرق کشور و در شمال‌غرب استان خراسان‌جنوبی قرار دارد، آب و هوای این شهرستان گرم و کویری است که در ارتفاع 880 متری از سطح دریا قرار گرفته است.
بشرویه از جانب شمال با بجستان و از سمت غرب با طبس و از جنوب با روستای دیهوک و از سمت شرق با فردوس مجاورت دارد.
*پیشینه تاریخی بشرویه
وجود تپه‌های باستانی متعلق به دوران پیش از تاریخ و آثاری مانند قلعه دختر یا پل ترناو که بسیار در خور توجه هستند، در حوزه شهرستان نشان از قدمت بسیار بالای این منطقه باستانی دارد.
شهر رقه در اوایل دوره اسلامی یکی از اماکنی است که ناصرخسرو قبادیانی سیاح معروف از آنجا گذشته و مسجد جامع آن شهر به احتمال زیاد همان مسجدی است که وی از آن نامبرده است.
اما شهر بشرویه احتمالا در اواخر دوره ایلخانی و با مهاجرت و به هم پیوستن مردم آبادی‌های دور و نزدیک در ناحیه‌ای که در آن زمان به آن گله حوض مشهور بوده است شکل می‌گیرد و ساختار شهری خود را نیز در دوره تیموری سامان می‌بخشد.
چنانکه در کتاب منسوب به تیمور"منم تیمور جهانگشا" آمده به صورت یک آرمان شهر، بر اساس اعتقاد و آرمان مردمان آن اداره می‌شد و حیات معنوی پرباری دارد به نحوی که تیمور از آن با عنوان " دارالعلم و الامان" نام می‌برد.
شهر تاریخی بشرویه چهار محله اصلی به نام‌های میانده، مقری، سرپل و پایین محله دارد، از نظر موقعیت نیز راه‌هایی که یزد و اصفهان را در گذشته به هرات متصل می‌کرده از بشرویه می‌گذشته است.
*قلعه دختر بشرویه متعلق به دوره ساسانی
قلعه دختر در فاصله 12 کیلومتری غرب بشرویه و در مجاورت قنات بشرویه و آسیاب تاریخی دهنه و بر بالای کوهی مخروطی شکل قرار دارد که از سه طرف مشرف بر پرتگاه تقریبا غیرقابل عبوری است و فقط از سمت جنوبی آن راه برای صعود وجود دارد و یکی از سالم‌ترین قلعه‌های استان است.
درباره پیشینه تاریخی این قلعه نظراتی وجود دارد مبنی بر اینکه این بنا از دوره ساسانیان بر جای مانده و همچنین اینکه این قلعه در زمان فرقه اسماعیلیه بنا شده است و محکم‌ترین نظر این است که در زمان ساسانیان بنا و در زمان اسماعیلیان تعمیر شده است.
*مسجد جامع رقه متعلق به اوایل دوره اسلامی ایلخانی
این مسجد در فاصله 100 متری شمال شرق روستای رقه و در 18 کیلومتری جنوب غربی شهر بشرویه واقع شده است و از جمله مساجد دو ایوانی است که در اواخر دوره خوارزمشاهیان بنیان نهاده شده است ولی تاریخ بنای اولیه آن مربوط به اوایل اسلام است که ناصرخسرو در سفرنامه‌اش از مسجد رقه یاد کرده است.
این مسجد در منطقه‌ای که اصطلاحاً به "پایین محله" مشهور است، قرار دارد.
این مسجد در طول زمان آسیب‌های فراوانی دیده و در حال حاضر در حد دیواره‌های بیرونی مسجد و بقایای به جا مانده از سه ایوان شرقی، غربی و جنوبی است، سقف ایوان‌های غربی و جنوبی کاملاً تخریب شده و ایوان ضلع شرقی از بقیه کامل‌تر است.
*خانه‌های مستوفی متعلق به دوره قاجاریه
این منازل که در غرب محله میانده واقع شده متعلق به اوایل دوره قاجاریه و دارای ایوان‌های مجلل و ستون دار است آنچه این خانه‌ها را از سایر خانه‌ها متمایز کرده، سه بادگیر مرتفع و متوالی است بر دهانه هر یک از چشمه‌های بادگیر تزئیناتی با گچ ایجاد شده است.
*امامزاده هوگند بشرویه
در فاصله حدود ۱۲ کیلومتری غرب بشرویه و در دامنه کوه، ساختمانی زیارتی وجود دارد که به نام امامزاده محمد بن اصغر هوگند معروف و مشهور است از سابقه و شخصیت مدفون در این محل هیچ اطلاع تاریخی در دست نیست و آن چه اهالی به آن اعتقاد دارند، این است که این جا محل دفن یکی از اولاد امام موسی کاظم(ع) است.
*مسجد جامع میانده متعلق به دوره صفوی
این مسجد در گذشته‌های دور در زمان سلسله صفوی بنا شده و سبک معماری آن زمان را به خوبی نشان می‌دهد.
این بنا به طور کامل از گل و آجر ساخته شده‌است. بنا دارای کاشی‌کاری نیست ولی در ایوانی بزرگ، آیاتی از قرآن مجید که به خط کوفی بسیار زیبا نوشته شده‌اند به چشم می‌خورد. سقف ایوان‌ها و شبستان مسجد کاملاً هلالی‌شکل است و در سردر ورودی آن، روی سنگ بزرگی اشعاری بیان‌کنندهٔ بر زمان ساخت بنا حک شده است.
*مدرسه علمیه بشرویه
این بنا که معروف به مدرسه طلاب علوم دینی نیز هست، در میان ده روبه‌روی مسجد جامع میان ده و حسینیه حاج علی اشرف و در جهت غرب حوض انبار واقع شده و بنایی است که در ساخت آن به طور کامل خشت و گل به کار رفته است دارای دو ایوان بزرگ در سمت شمال و جنوب است که ایوان شمالی جهت استفاده در فصل زمستان و ایوان جنوبی که از عمق و ارتفاع بیشتری برخوردار است جهت استفاده در فصل تابستان بنا شده‌اند.
*حسینیه میان ده یا حسینیه حاج علی اشرف
از دیگر مکان‌های مقدسی که در بشرویه ساخته شده، حسینیه‌ای است که مدور بنا گردیده و دارای دو ایوان است که به صورت قرینه و به سبک معماری هندی ساخته شده‌اند. دور تا دور این عمارت ایوان‌های کوچکی ساخته شده‌اند. این ساختمان دارای دو طبقه است. طبقه پایین ویژه مردان و طبقه بالا ویژه بانوان است، سازنده این بنا شخصی به نام حاج علی اشرف از اهالی ده خانیک واقع در غرب بشرویه بوده و زمان احداث آن، بر اساس شواهد، دوران حکومت افشاریه در خراسان بوده است.
*منزل عبدالله تونی متعلق به دوره صفویه
این خانه در انتهای کوچه جنب حسینیه حاج علی اشرف بوده و از خانه‌های چهار صفه دوره صفویه است و دارای مطبخ، اتاق زمستانی و اتاق بادگیر است. گفته می‌شود که این خانه زادگاه یکی از عالمان بزرگ ایران در دوره صفوی به نام ملا عبدالله تونی بشروی بوده و هم اکنون این خانه توسط یکی از فرهیختگان شهر بشرویه تبدیل به یکی از غنی‌ترین موزه‌های مردم شناسی استان شده است.
*باغ خان متعلق به دوره قاجاریه
این باغ در خیابان ملاعبدالله تونی بشروی و در کوچه ملا سعدی واقع شده و متعلق به امیر حسن خان طبسی بوده و به دلیل حیاط بزرگ دارای باغچه‌های وسیع در قیاس با خانه‌های کوچک پیمون بشرویه به باغ خان مشهور شده است حوض خانه این مجموعه دارای تزئینات زیبای گچبری و رسمی‌بندی استادانه در سقف است.
*پل‌های تاریخی ترناو متعلق به دوره ساسانی و سلجوقی
این پل‌ها شامل دو سازه معماری سنگی است که ارتباط جریان قنات را میان دو سوی یک گدار طبیعی شگرف برقرار می‌کند، که علاوه بر فن‌آوری سنتی بسیار بالا با یکی از ویژگی‌های بسیار بکر طبیعت همراه گشته و آمیخته‌ای از میراث طبیعی و تاریخی را خلق کرده است، سازه بازمانده کوچک‌تر را متعلق به دوره ساسانی و سازه بزرگ‌تر و سالم‌تر را متعلق به دوران سلجوقی می‌دانند.
تپه کرند، رباط اصفاک و نیگنان، قدمگاه ساغند، زیارتگاه بی‌بی نجمه خاتون مجد و قلعه‌های نظامی و دفاعی بشرویه و بند ریز که در مجاورت قلعه دختر واقع شده از دیگر آثار تاریخی شهرستان بشرویه است.
-----------------------------
گزارش از علی حسنی
-----------------------------
انتهای پیام/ح20
