به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس از ساری، استان مازندران با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی، خاک حاصلخیز، آب فراوان و تجمیع شرایط مساعد طبیعی یکی از قطب‌های قوی کشاورزی ایران به شمار می‌آید.
در حدود 350 هزار هکتار از سطح کل مساحت استان مازندران به کشت انواع محصولات کشاورزی اختصاص داشته و بر اساس آخرین اطلاعات حاصل از طرح اشتغال و بیکاری بیش از 34 درصد از شاغلان استان در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند.
به طور کلی اقتصاد مازندران قطع نظر از برخی فعالیت‌های محدود صنعتی و اقتصادی متکی بر کشاورزی است و هنوز درصد زیادی از جمعیت این استان زرخیز را کشاورزان ساکن در مناطق روستایی تشکیل می‌دهند که به امر زراعت و تولید فرآورده‌های کشاورزی اشتغال دارند.
هنوز مازندران در تولید بسیاری از فرآورده‌های کشاورزی رتبه اول کشور را دارا است و با این وجود، کشاورزی مازندران از تولید بسیاری از فرآورده‌های اساسی گرفته تا فروش آنها سیری پیچیده و پر نوسان دارد.
به اعتقاد کارشناسان، با توجه به زیرساخت اقتصاد مازندران که متکی به کشاورزی است و با توجه به جمعیت کثیری که در این عرصه فعالیت دارند به نظر می‌رسد کمتر به ظرفیت‌ها و نارسایی‌های این بخش و همچنین ضرورت تحول آن در یک نگرش سیستمی توجه شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد عوامل مختلفی طی سال‌های اخیر باعث شده که بخش کشاورزی مازندران رونق خود را از دست داده و سرمایه‌ها غالبا از این بخش خارج شده و به سمت سایر بخش‌ها از جمله بخش خدمات و واسطه‌گری انتقال یابد.
فقدان استراتژی مشخص و کمبود منابع مالی
معاون عمرانی استاندار مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ساری به تغییر نگرش جامعه به بحث کشاورزی تاکید کرد و گفت: نگاه ما در بحث کشاورزی جزیی‌نگر است و استراتژی مشخصی درباره موضوع کشاورزی وجود ندارد که باید به این موضوع توجه ویژه‌ای شود.
سیدعیسی هاشمی‌حیدری اظهار داشت: در راستای تولید بیشتر فرآورده‌های کشاورزی، بهبود وضعیت آب و خاک استان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی با بیان اینکه سیاست‌های راهبردی کشاورزی مازندران در قالب توسعه آب و خاک با محوریت بحث زهکشی در استان باید مورد توجه قرار گیرد، تصریح کرد: در صورتی که بحث زهکشی به صورت درست و علمی مطالعه و اجرا شود می‌توان میزان تولیدات کشاورزی استان را تا دو برابر افزایش داد.
هاشمی یادآور شد: بر اساس مصوبه سفر اول هیئت دولت به مازندران بحث زهکشی در 155 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان در حال اجرا است.
وی ادامه داد: با توسعه بخش کشاورزی حیات حال و آینده جامعه بشری تضمین می‌شود.
معاون عمرانی استاندار مازندران با تاکید بر اینکه نیاز است از توانایی و دانش اجرای پروژه‌های بزرگ در موضوع کشاورزی استفاده شود، بیان داشت: داشته‌های بخش کشاورزی باید مورد پایش قرار گیرد.
هاشمی مازندران را یکی از استان‌های منحصربه‌فرد از زوایای مختلف عنوان کرد و خاطرنشان کرد: مازندران با دارا بودن حدود 24 هزار کیلومتر مربع وسعت یکی از استان‌هایی است که قابلیت‌های زیادی در حوزه تولیدی کشاورزی دارد. وی افزود: متاسفانه سهم‌بری مازندران از میانگین اعتبارات ملی بسیار اندک است.
این مسئول با اشاره به اینکه 20 درصد از زمین‌های کشاورزی مازندران مستعد کشاورزی است، گفت: لوازم و امکانات کشاورزی به تنهایی کافی نیست و باید اهتمام ویژه‌ای به این موضوع شود.
ضرورت توسعه زیرساخت‌ها
معاون برنامه‌ریزی استاندار مازندران نیز در گفت‌وگو با فارس گفت: باید متوسط درآمد کشاورزی روستائیان را در بخش کشاورزی ارتقا دهیم تا کشاورزی اقتصادی شود.
ولی‌الله فرزانه اظهار داشت: تردیدی وجود ندارد که یکی از ظرفیت‌های مهم اقتصادی استان مازندران بخش کشاورزی است از این رو برای ارتقای بخش کشاورزی ابتدا باید زیرساخت‌های مورد نیاز این بخش توسعه یابد.
وی افزود: مازندران 9.8 درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.
معاون برنامه‌ریزی استاندار مازندران با بیان اینکه 20 درصد درآمد خانوار روستایی از محل کشاورزی تامین می‌شود، تاکید کرد: باید متوسط درآمد کشاورزی روستائیان را ارتقاء دهیم تا کشاورزی فعالیتی اقتصادی و مقرون به صرفه شود.
وی با اشاره به مشکلات عدیده بخش کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: از آنجایی که در استان مازندران قطعات زمین‌های کشاورزی خرد است توسعه زیرساخت‌ها نیز به کندی پیش می‌رود و در برخی موارد توجیه اقتصادی نیز ندارد که همین امر بر دامنه تغییرکاربری‌های غیرمجاز افزوده است.
معاون برنامه‌ریزی استاندار مازندران ادامه داد: میانگین بهره‌برداران افزایش پیدا کرده اما میزان تحصیلات بهره‌برداران کم است و اگر این موضوع را حل نکنیم نمی‌توانیم رتبه اول را در کشور حفظ کنیم.
فرزانه یادآور شد: باید فرهنگی نهادینه شود که تمام جوانان تحصیل‌کرده عضو نظام مهندسی با بخش کشاورزی مشارکت کنند و همچنین شرکتی با عنوان شرکت زراعی در قالب تعاونی تشکیل شود.
وی اذعان داشت: اگر استان مازندران در بخش کشاورزی برنامه‌ریزی نکند استان‌های دیگر که ماهیت کشاورزی دارند از نظر ارزش افزوده از استان ما پیشی می‌گیرند.
خطر نابودی 100هزار هکتاراز اراضی کشاورزی مازندران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز در گفت‌وگو با فارس با اعلام اینکه برای جلوگیری از غرقابی شدن زمین‌های شالیزاری استان باید سالانه 40 میلیارد تومان هزینه شود، خاطرنشان کرد: طرح بزرگ زهکشی زمین‌های شالیزاری استان باید به سرعت اجرا شود و در صورت بی‌توجهی به این موضوع تا 10 سال آینده 100هزار هکتار زمین شالیزاری مازندران غرقاب و غیرقابل استفاده می‌شوند.
رضا عظیمی با بیان اینکه مازندران در 14 محصول کشاورزی رتبه نخست تولیدات و در 22 محصول کشاورزی رتبه اول و دوم را به خود اختصاص داده است که این موضوع جایگاه ویژه‌ای را برای استان رقم می زند، گفت: مازندران استانی توسعه یافته است که جایگاه اول اقتصادی کشاورزی در ریزفناوری زیستی سطح کشور و طبیعت‌گردی در سطح کشورهای منطقه را دارد.
وی گفت: تعامل پویا با سایر استانها و کشورها به ویژه کشورهای حاشیه دریای مازندران و برخورداری از امنیت، رفاه و منزلت اجتماعی از ویژگی‌های کشاورزی مازندران است.
وی بخش کشاورزی را یکی از زمینه‌های مهم در چرخه اقتصاد دانست و افزود: در تمام کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته سهم بزرگی از اشتغال به بخش کشاورزی اختصاص دارد.
عظیمی اظهار داشت: مازندران با داشتن نواحی وسیع و شرایط آب و هوایی مطلوب و خاک حاصلخیز، یکی از مراکز مهم کشت، پرورش و تولید مرکبات در کشور به شمار می‌آید.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه 113 هزار هکتار از زمین‌های استان به باغ مرکبات اختصاص دارد، گفت: از این مقدار 95 درصد دارای ثمردهی و بقیه در سنین پایین و نهال هستند.
نگاه سنتی چالش مهم توسعه کشاورزی مازندران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه در فصل کشت امسال در 70 هزار هکتار شالیزار ارقام پرمحصول اصلاح شده تحت حمایت دولت کشت می‌شود، از معرفی دو رقم جدید برنج پرمحصول با نام‌های کشوری و کوهسار در آینده نزدیک خبر داد و گفت: تاکنون در مازندران 8 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام شده و 105 هزار شغل به وجود آمده است.
وی خاطرنشان کرد: سنتی بودن شالیکوبی‌های مازندران سبب خسارت سنگینی به برنج استان شده است و سالانه 25 درصد برنج تولیدی کشاورزان استان به ضایعات تبدیل می‌شود.
وی درباره برنامه مدرن‌سازی شالیکوبی‌های استان گفت: در حال حاضر یک هزار و 250 واحد شالیکوبی سنتی در مازندران وجود دارد که تاکنون 114 واحد آنها مدرن‌سازی شده‌اند و درحال فعالیت هستند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه تحریم فرصتی طلایی برای بخش کشاورزی است، گفت: در همین زمینه 320 میلیارد تومان تسهیلات به بخش کشاورزی مازندران اختصاص یافته است.
وی اقتصادی‌تر کردن محصول، تولید محصول سالم و توسعه صادرات را از برنامه‌های راهبردی جهاد کشاورزی مازندران برشمرد و افزود: نگاه سنتی به عنوان بزرگترین معضل کشاورزی در استان مطرح است که این دید باید اصلاح شود و کشاورزی به عنوان یک فن و مهندسی مورد توجه جدی قرار گیرد.
عظیمی خاطرنشان کرد: این موضوع موجب افزایش قابل توجه تولیدات محصولات و ارزش افزوده خواهد شد.
وی به طرح تسطیح و یکپارچه‌سازی شالیزارها و طرح زهکشی در زمین‌های پایین دست اشاره کرد و گفت: انجام طرح تسطیح و یکپارچه‌سازی یکی از زیرساخت‌های کشاورزی مازندران است که تاکنون در 50 هزار هکتار از شالیزارهای استان انجام شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران افزود: این طرح دارای ردیف اعتباری ملی است که در آن از 40 هزار هکتار زمین شالیزاری مازندران، طرح یکپارچه‌سازی باید در 150 هزار هکتار اجرا شود.
عظیمی با بیان اینکه روند تخصیص اعتبار برای اجرای طرح تسطیح شالیزارها در استان کمتر ارزیابی شده است، گفت: 85 درصد از هزینه اجرای این طرح برای کشاورزان رایگان است و 15 درصد باقی مانده نیز در قالب تسهیلات به آنان پرداخت می‌شود.
خلاصه کلام اینکه در استان مازندران به لحاظ استیلای دیدگاه سنتی هنوز وزن مسایل و مشکلات کشاورزی سنگین‌تر از تولیدات آن است!
متاسفانه در حالی‌که همه مسئولان شعار زیبا و فریبای "کشاورزی محور استقلال" را زمزمه می‌کنند و علی‌رغم برنامه‌های موجود و کوشش‌هایی که برای توسعه کشاورزی مازندران انجام می‌گیرد باید گفت کشاورزی در این استان محور بودن خود را از دست داده است که نمونه بارز این مدعا اپیدمی تغییر کاربری غیرمنطقی و فروش گسترده بهترین اراضی زراعی توسط کشاورزان است.
بر این اساس به جرأت می‌توان گفت: اگر وضع بر همین منوال تداوم یابد دیر زمانی نخواهد گذشت که مازندران که هم‌اکنون مایحتاج غذایی بیش از 25 میلیون نفر از ساکنان ایران را تامین می‌کند خود به واردکننده‌ای بزرگ تبدیل شود!
بنابراین باید به مسئولان، مدیران و برنامه‌ریزان کشاورزی استان یادآوری کرد که تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های بهینه زمانی مفید خواهد بود که در محدوده صفحات کاغذ نماند و بتواند کشاورزی مازندران را در بستر توسعه قرار دهد.
آنچه مسلم است امروزه تولید بی‌دغدغه رویای کشاورزان مازندرانی است، کشاورزانی که در سخت‌ترین شرایط زیستی، اقتصادی و روانی به تولید بیشتر می‌اندیشند.
آیا امیدی برای تحقق این رویا وجود دارد.
----------------------------------------
گزارش از کوروش غفاری‌چراتی
انتهای پیام/2296/غ40/ض1002
