مشخصات دقیق بنزین مصرفی باید به مردم اعلام شود

موضوع کیفیت بنزین تولیدی و توزیعی در کشور در چند ماه گذشته به یک موضوع چالشی میان کارشناسان، رسانه ها و مدیران کشور تبدیل شده است و این چالش باعث ایجاد جوی مبهم و حتی ملتهب برای مردم شده است. بنزین پتروشیمی، ریفرمیت پتروپالایشگاه و پالایشگاه ها، بنزین توزیعی در جایگاه های سوخت، بنزین تولیدی پالایشگاه های کشور و بنزین وارداتی از جمله کلید واژه هایی بودند که در متن و حاشیه مباحث مرتبط با بنزین به کرات توسط افراد مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

مجموعه‌های مرتبط با این موضوع نیز مانند کمیسیون‌ها و فراکسیون‌های  مختلف مجلس بخصوص کمیسیون انرژی، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، سازمان حفاظت محیط زیست و کارشناسان مستقل اظهار نظرات متفاوت و حتی متناقضی را در رابطه با کلید واژه‌های مذکور داشته‌اند.

برای اینکه نگاهی صحیح و دقیق به این چالش داشته باشیم، لازم است تا این فرآورده یعنی بنزین را بهتر بشناسیم. اکثر بنزین تولیدی کشور از اختلاط برخی از فرآورده های نفتی مانند ریفرمیت، رفینیت، نفتای سبک و سنگین و امثال آنها ایجاد می شود.

هر کدام از فرآورده‌های مذکور دارای ویژگی‌هایی هستند که بر کیفیت بنزین تولیدی تاثیر گذار هستند. در کشورهای مختلف دنیا استاندارد‌های متفاوتی برای تعیین کیفیت بنزین‌های توزیعی وجود دارد. در کشور ما از نیز استانداردهای اتحادیه اروپا تحت عنوان «یورو»، به عنوان استاندارد مرجع تعیین کیفیت بنزین استفاده می شود. براساس این استاندارد مرجع، مقادیر عدد اکتان، بنزن، گوگرد و آروماتیک هر کدام از فرآورده های مذکور بر روی محصول نهایی یعنی بنزین تاثیر گذار هستند و باید اندازه‌گیری شوند .

بنزین توزیعی، بنزین وارداتی و ریفرمیت تولیدی پتروشیمی ها، سه فرآورده‌ای بودند که بیشترین اظهار نظرات را در چند ماه اخیر به خود اختصاص داده‌اند و مجموعه‌های مرتبط با این موضوع، اظهار نظرات متفاوتی را در رابطه با کیفیت هر کدام از فرآورده‌های مذکور ارائه کردند در حالی که مقایسه کردن این فرآورده‌ها، خود محل اشکال است. به عنوان مثال ریفرمیت پتروشیمی‌ها می بایست با پلتفرمیت یا ریفرمیت پالایشگاه‌های کشور مقایسه شود و محصول نهایی بنزین نیز مانند بنزین توزیعی و بنزین وارداتی باید با یکدیگر مقایسه شوند.

مشکل دیگری که در اظهار نظرات طرف‌های مرتبط با این موضوع وجود دارد، عدم مشخص بودن معیار دقیق برای استاندارد بنزین توزیعی در کشور است. به دلیل مشخص نبودن این معیار، مبنای یکسانی برای مقایسه بین فرآورده ها در این مباحث مشاهده نمی شود. به عنوان مثال، در حالی که استاندارد بنزین تولیدی کشور و بنزین وارداتی، «یورو 2» است، ریفرمیت پتروشیمی با  استاندارد یورو 4 مقایسه می شود و به دلیل عدم رعایت این استاندارد «آلاینده» و «سرطان زا» نامیده می شود! به دلیل مشخص نبودن معیار یکسان، هر کدام از طرفین در بحث و مناظره به نفع خود پایه ای را مد نظر قرار می دهند و سعی می کنند به نفع خود موضوع را تحلیل کنند.

یکی دیگر از ایرادات مهمی که در موضوع بنزین وجود دارد و خود عامل اظهار نظرات متناقض در رابطه با حتی یک فرآورده برای مثال ریفرمیت پتروشیمی ها شده است، عدم شفافیت در ارائه ویژگی‌های فرآورده‌های تولیدی کشور است.

به عنوان مثال، میزان بنزن ریفرمیت پتروشیمی ها در گزارشات شرکت ملی پالایش و پخش به عنوان مدافع قطع تولید ریفرمیت در پتروشیمی‌ها و موافق واردات بنزین بین 2 تا 10 درصد گزارش شده است، ولی در گزارشات پتروشیمی‌ها این عدد بین 1.5 تا 6 درصد گزارش شده است.

برای بنزین وارداتی نیز شرایط مشابه است. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران همواره در توجیه قطع تولید ریفرمیت در پتروشیمی ها، دم از واردات بنزین یورو 4 زده است و این در حالی که است مشخصات ارانه شده برای بنزین وارداتی توسط مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران و برخی گزارشات دیگر نشان می دهد این ادعا صحیح نیست و حتی بعضا بنزین وارداتی کیفیتی پایین تر از بنزین تولیدی در کشور دارد.

این اظهار نظرات مختلف و متناقض، سبب شده است که این چالش در میان کارشناسان، مدیران و رسانه ها در 4 یا 5 ماه اخیر ادامه پیدا کند و علاوه بر حل نشدن مشکل، یافتن راه حل نیز پیچیده‌تر شود.

این در حالی است که در صورت مشخص بودن دقیق ویژگی های هر کدام از فرآورده های سوختی تولیدی کشور و تعیین استاندارد پایه جهت انجام مقایسه بین این فرآورده‌ها، کارشناسان و مدیران می توانند علاوه بر ارائه واقعیت به مردم به عنوان مصرف کنندگان نهایی به آسیب شناسی این موضوع و یافتن و عملیاتی کردن یک راه حل کارآمد نیز بپردازند.

با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد که تصمیم کار آمد و موثر برای حل این موضوع، موظف ساختن نماینده‌ای از دولت مانند سازمان استاندارد از سوی مجلس شورای اسلامی جهت آنالیز تمامی فرآورده های تولیدی کشور و یا وارداتی به کشور در آزمایشگاه های مرجع و بی طرف و ارائه مستمر نتایج آن به مصرف کنندگان نهایی آن فرآورده به منظور شفاف سازی (برای مثال در جایگاه های سوخت کشور، آنالیز سوخت مصرفی به صورت هفتگی ارائه شود) و از سوی دیگر تعیین استاندارد پایه کشور برای هر یک از فرآورده ها به منظور تسهیل آسیب شناسی وضعیت کیفی بنزین و ارائه واقعیت به مردم و مصرف کنندگان سوخت باشد.

پیام کهتری کارشناس انرژی

انتهای پیام/ب