به گزارش خبرنگار دفتر منطقه ای خبرگزاری فارس، روزنامه «پراودا» چاپ «مسکو» ضمن مطلبی تحت عنوان «دیپلماسی با رویکرد سوداگرانه» به بررسی برخی از اقدامات منفی در روابط تاجیکستان با جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
در این مطلب آمده است: مقامات تاجیکستان با دعوت از مخالفان ایرانی به این کشور بار دیگر گامی علیه «تهران» برداشتند چنین اقداماتی میتواند روند عادی سازی روابط را که به نفع 2 کشور است ولی برای آمریکا و سایر دشمنان جمهوری اسلامی ناراحت کننده میباشد، برهم بزند.
رهبری فعلی تاجیکستان با تلاش جهت تثبیت مشروعیت خود، این جمهوری را وارث امپراتوریهای باستانی اعلام کرده و 2 مورد از این امپراتوریها دولت هخامنشی و دولت سامانیان مورد توجه ویژه مقامات این کشور قرار گرفته است.
با گذاشتن مجسمهها و نامگذاری مناطق جغرافیایی به افتخار حاکمان این امپراتوریها، مقامات سعی در از بین بردن یاد دوران شوروی میکنند.
در همسویی کامل با این رویکرد، در پایان ماه اکتبر سال جاری میلادی در شهر «دوشنبه» سمپوزیوم بین المللی تحت عنوان «پژوهش در فرهنگ باستان: از دیروز تا امروز» برگزار شد.
«امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان ضمن افتتاح آن گفت که سامانیان پایه و اساس تشکیل ملت تاجیک و سیستم حکومتی را گذاشته و برای پیشرفت علم و فرهنگ انگیزه ایجاد کردند.
ضمنا این سمپوزیوم نه تنها دارای محتوای تبلیغاتی بود بلکه به طور روشن منظور سیاسی نیز داشت.
برای حضور در این برنامه از یک هیأت خاص دعوت شده بود. این افراد در آمریکا، استرالیا و کشورهای اتحادیه اروپا به سر برده و ورود بیشتر آنان به ایران ممنوع میباشد.
میهمانان با تمجید از توجه مقامات تاجیک به سنتهای نیاکان، اعلام کردند که ایران این سنتها را به دست فراموشی سپرده است.
با توجه به سطح بالای این سمپوزیوم و پوشش گسترده رسانهای آن، با اطمینان میتوان این اقدام را یک نوع چالش آشکار و تحریک آگاهانه عنوان کرد.
این در حالی است که در این اواخر به نظر میرسید مشکل روابط میان 2 کشور پشت سر گذاشته شده است.
باید گفت که در چند سال پیش همکاریهای بین دوشنبه و «تهران» تحت تأثیر برخی از اتفاقات قرار گرفت.
دستگیری «بابک زنجانی» نخستین مورد بود. وی متهم به کلاهبرداری مالی شد که در آن از جمله مقامات بانک ملی تاجیکستان نیز شرکت داشتند.
پس از این بود که دوشنبه تمایل خود نسبت به عربستان سعودی را به نمایش گذاشت «ریاض» قول کمکهای هنگفت مالی به تاجیکستان را داد و به طور علنی این اقدام خود را به پشتیبانی از مبارزه علیه ایران مربوط دانست.
در چنین وضعیتی سفر «محی الدین کبیری» رئیس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان به تهران انجام شد.
اندکی قبل از آن در تاجیکستان حزب نهضت را ممنوع و تروریستی اعلام و با استفاده از این موقعیت مقامات تاجیک ایران را متهم به «حمایت از تروریسم» کردند.
بلافاصله رسانههای رسمی مملو از فیلمهایی شدند که در آنها تهران مقصر راهاندازی جنگ داخلی دهه 1990 این کشور و برگزار کننده همه اقدامات تروریستی گسترده دانسته میشد.
مبادله بازرگانی میان 2 کشور به حداقل رسید و پروژههای مشترک متوقف شدند.
چنین وضعیتی چندین سال ادامه یافت و فقط در این اواخر طرفین گامهایی به سوی یکدیگر برداشتند.
در ماه ژوئن «سراج الدین مهر الدین» وزیر امور خارجه تاجیکستان به تهران سفر کرد.
در جریان مذاکرات وی با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «حسن روحانی» رئیس جمهور ایران موضوع بازسازی نیروگاه برق آبی «سنگتوده 2» و تونل «استقلال» را که با حمایت تهران اجرا شدند، مورد بررسی قرار دادند.
همچنین مقامات ایرانی به تاجیکستان پیشنهاد استفاده مشترک از بندر «چابهار» در ساحل اقیانوس هند را دادند.
نتیجه مهم دیگر این سفر امضای تفاهم نامه بین دولتی بود بر اساس مفاد آن، طرفین باید از مداخله در امور داخلی یکدیگر خودداری کنند.
این موضوع به رسانهها نیز منتقل شد و همان گونه که در این سند آمده سیاست طرفین باید تقویت روابط بین 2 کشور را دنبال کند.
چنین انگیزهای باعث خروج روابط میان تهران و دوشنبه از حالت رکود شد.
روحانی و رحمان چند دفعه با هم دیدار کردند: ابتدا در حاشیه نشست سران سازمان همکاریهای شانگهای در قرقیزستان و سپس در تاجیکستان در اواسط ماه ژوئن دوشنبه میزبان کنفرانس تعامل و اعتماد سازی در آسیا بود.
بهبود روابط منجر به از سرگیری پروازهای بین دوشنبه و «مشهد» و همچنین توافق برای بازسازی مشترک تونل «استقلال» شد که شمال و جنوب تاجیکستان را به هم میپیوندد.
هزینههای بازسازی این تونل برای هر یک از 2 طرف 5 میلیون دلار تمام خواهد شد.
این توافق در اوایل ماه اکتبر به دست آمد و پس از چند هفته رویدادی اتفاق افتاد که میتواند همه تلاشها را برهم بزند.
چه چیزی دوشنبه را وادار به چنین اقدام غیر دوستانهای نسبت به تهران کرد؟
به احتمال زیاد تأثیر نیروهایی است که به دنبال تخریب جمهوری اسلامی ایران میباشند.
در این اواخر آمریکا به طور چشمگیری حضور خود را در تاجیکستان افزایش داده است.
در 21-22 ماه اکتبر در «واشنگتن» مذاکراتی بین «زوقی زوقی زاده» معاون اول وزیر توسعه اقتصادی تاجیکستان با «رابرت لایتهیزر» نماینده بازرگانی آمریکا و جمعی از تجار آمریکایی برگزار شد.
همانگونه که گزارش شده، طرفین در مورد فراهم کردن تسهیلات در تجارت متقابل، افزایش کمکهای فنی آمریکا و همچنین خارج کردن تاجیکستان از اصلاحیه موسوم به «جکسون - وانیک» که برای تجارت واشنگتن با تعدادی از کشورها محدودیت در نظر گرفته، بحث و گفتوگو کردند.
همچنان کمکهای مالی و فنی واشنگتن به دوشنبه ادامه دارد.
در 22 اکتبر سال جاری سفارت آمریکا به فرودگاه پایتخت تاجیکستان تجهیزات اسکن کالاها ارسال کرد.
پیش از این نیروهای مرزی تاجیکستان سیستمهای راداری به ارزش تقریبا 4 میلیون دلار دریافت کرده بودند.
با کمک آژانس توسعه بین المللی آمریکا (یوساید) در این کشور پروژه «غذا برای آینده» در حال اجراست.
احتمالا مقامات تاجیک به دلیل وابستگی به کمکهای آمریکا و احتمالاً دریافت قول برای پشتیبانیهای بیشتر، عمداً اقدام به تشدید روابط با ایران کردند.
به نظر میرسد که مقامات این کشور به فکر خطرات ژئوپلیتیکی اقدامات خود نیستند.
انتهای پیام/ح