مجله فارس پلاس هرمزگان؛ بوی بد فاضلاب این شهر بخصوص در محدوده خور مرکزی که از قضا از مناطق مهم و گردشگری شهر نیز می‌باشد، سبب رنجش خاطر مردم ساکن در مجاورت این خور از یک سو و ایجاد وضعیتی ناشایست در این شهر ساحلی شده است.
بسیاری از میهمانان نوروزی که در آب و هوای خوب این روزهای بندرعباس به این شهر سفر می‌کنند، با شک بزرگ بوی متعفن در ساحل این شهر مواجه می‌شوند که بسیاری از آنها را فراری می‌دهد.
همچنین شنا کردن در ساحل بندرعباس که در گذشته هواداران بسیاری داشت، این روزها تحت‌الشعاع این بوی نامطبوع قرار گرفته است و همگان می‌دانند که این بوی مشمئزکننده که تا کیلومترها فاصله از خور همچنان بوی آن وجود دارد، ناشی از سرازیرکردن انبوهی از فاضلاب به دریا است.
در همین زمینه با محمد میرملکی از اساتید حوزه محیط زیست دانشگاه به گفت‌وگو نشستیم تا دلایل این بوی نامطبوع و ریشه‌های بروز آن را تشریح کند. وی در این گفت‌وگو تاکید کرد که بخشی از این بوی نامطبوع در هوای بندرعباس می‌تواند برای سلامت شهروندان نیز مخاطره آمیز باشد.
فارس: به عنوان اولین پرسش، دلایل اصلی بروز بوی بد فاضلاب در بندرعباس چیست؟ و چرا این پدیده در گذشته در بندرعباس وجود نداشت و یا اثر آن کمتر بود؟
بوی بد فاضلاب در شهر بندرعباس که از حدود چند ماه قبل به این سو واقعا غیرقابل تحمل شده، متأثر از وارد کردن فاضلاب خام و یا تصفیه نشده و یا ضعف در سیستم‌های تصفیه فاضلاب در شهر بندرعباس است. این بوی بد متأثر از وارد کردن حجم قابل توجهی از فاضلاب خام و یا ناقص تصفیه شده به خورگورسوزان آنهم از مناطق شمالی شهر است به طوری که حتی از شهرک پیامبر اعظم (س) شهر بندرعباس نیز این بوی نامطبوع به مشام می‌رسد. البته به نظر می‌رسد در جاری‌کردن این فاضلاب از مناطق شمالی شهر به خورگورسوزان نوعی کج سلیقگی نیز دیده می‌شود چرا که در گذشته این فاضلاب با لوله به دهانه ورودی خور به دریا منتقل و از آنجا به دریا می‌ریخت اما اکنون این فاضلاب بد بو باید کل مسیر خور به طول چند کیلومتر را طی می‌کند و کل شهر را به بوی بد می‌کشاند و سپس به دریا می‌ریزد.
فارس: ترکیب فاضلاب حامل چه موادی است که این بوی بد را به همراه دارد؟
ترکیبات فاضلاب بسیار مختلف است اما نکته جالب آن این است که حدود 90 درصد فاضلاب را آب تشکیل می‌دهد و به همین خاطر است که بسیاری از کشورها اکنون به فکر بازگردانی این حجم از آب به چرخه استفاده دوباره در قالب آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز و یا آب مورد نیاز صنایع و... هستند. فاضلاب اگر به درستی تصفیه و میکروب‌زدایی شود می‌تواند هر کاربرد دیگری داشته باشد و یک منبع ارزشمند برای انسان امروز بشمار می‌رود که ممکن است گرفتار خشکسالی و یا منابع محدود آب باشد.
در فاضلاب علاوه بر آب که 90 تا 95 درصد حجم آن را تشکیل می‌دهد، ترکیبات متنوعی از جمله شوینده‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها، ذرات آلی از باقیمانده غذایی تا مواد گیاهی و مدفوع، پروتئین‌های محلول و مواد معدنی، داروها و مواد شیمیایی و رنگ و چسب، نمک، انواع سولفیدها و حتی جانداران زنده نیز وجود دارد که فرآیند تصفیه فاضلاب را به کاری مهم و سخت و پرهزینه تبدیل کرده است که یک چالش اساسی پیش روی دولت‌ها است.
بوی بد فاضلاب نیز که این روزها بندرعباس را فراگرفته است می‌تواند شامل سولفید هیدروژن، آمونیاک، دی اکسید کربن، متان، نیتروژن و هیدروژن باشد که البته برخی از آنها برای سلامت انسان نیز مضر است.
فارس: تأثیر این رهاسازی فاضلاب به دریا چگونه است؟
اثرات مخرب فراوانی ناشی از ورود فاضلاب به دریا گزارش شده است. سواحل ما متأثر از ورود فاضلاب آلوده شده و به دنبال آن حیات برخی جانداران دریایی نیز به مخاطره می‌افتد. این تأثیر بر روی جانداران دریایی قوی جثه‌تر شکل دیگری پیدا می‌کند به طوری که جسم آنها را آلوده می‌کند و در صورت صید و مصرف انسانی نیز سبب بروز بیماری‌های بعضا ناشناخته‌ای در انسان می‌شود. همچنین فاضلاب بر روی پوست مردمی که در ساحل شنا می‌کنند نیز تأثیر سوء بجای می‌گذارد و بخصوص در ساحل بندرعباس که محلی برای استحمام بعد از شناکردن در دریا وجود ندارد، این مخاطرات پوستی بیشتر خواهد بود.
فارس: به نظر شما اگر سریعا فرآیند تصفیه فاضلاب در بندرعباس جدی گرفته شده و وضعیت تصفیه فاضلاب بهبود یابد، آیا این بو به سرعت از بین می‌رود؟
خیر؛ کل طول مسیر خور گورسوزان متأثر از ریختن فاضلاب با تصفیه ضعیف، تبدیل به گنداب و ماندابی شده که فعالیت‌های باکتریایی زیادی در آن شکل گرفته است که اگر فکری ریشه‌ای برای لایروبی و سپس شستشوی آن با انبوهی از آب دریا نشود، این بو از شهر نخواهد رفت و ممکن است حتی تشدید نیز بشود. کسانی که تصمیم گرفتند تا فاضلاب را از مناطق شمالی شهر به خور گورسوزان سرازیر کنند، تصمیم نادرستی گفته‌اند و عواقب زیادی را از جمله ضربه به گردشگری شهر را بوجود آوردند. بنابراین اگر سریع‌تر فکری به حال تصفیه‌خانه فاضلاب می‌شود باید به همان اندازه به لایروبی و ساماندهی وضعیت خور گورسوزان نیز توجه شود.
فارس: سایر شهرهای کشورمان و یا تجربیات دیگر کشورها برای رهایی از این وضعیت فاضلاب چه کرده‌اند؟
مدیریت وضعیت فاضلاب در جهان یک دانش مهم و کلیدی است که مرتبا تجربیات جدیدی به آن اضافه و راهکارهای مبتکرانه دیگری نیز برای آن در نظر گرفته می‌شود. اما بهترین راه آن است که با توجه به اقلیم خشک و کم‌باران کشورمان، ما از این فاضلاب در جهت مصارف صنایع و یا در جهت تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی استفاده کنیم. برای این منظور ضروری است تا فاضلاب را تا 40 تا 50 کیلومتر از شهرها و تجمعات انسانی بیرون برده و آنگاه با انجام عمل تصفیه دقیق، در دشت‌ها رهاسازی کرده و آن را به طور تدریجی به لایه‌های آب زیرزمینی نفوذ دهیم. این تجربه‌ای است که در برخی از شهرهای کشورمان نیز به اجرا درآمده است و تاحدودی تجربه موفقی بوده است.
علاوه بر این در برخی کشورهای اروپایی و آسیایی شاهد روش‌های ابتکاری جدیدی نیز هستیم که از فاضلاب در محل منازل مسکونی و مجتمع‌های مسکونی پس از تصفیه استفاده کرده و از آب سالم آن برای آبیاری فضای سبز در پشت‌بام‌ها و محوطه‌ها، آب مورد نیاز برای سیفون توالت‌ها و ... استفاده می‌شود.
فارس: به عنوان پرسش آخر، آیا می‌توان از فاضلاب موجود شهر بندرعباس به عنوان مصارف آبیاری فضای سبز و ... استفاده کرد؟
بله. نه تنها برای آبیاری فضای سبز بلکه حتی اگر فرآیند تصفیه فاضلاب حرفه‌ای و کامل باشد، می‌توان برای نوشیدن هم استفاده کرد. اما حقیقت آن است که کار خرید پساب فاضلاب در هرمزگان و حتی در برخی دیگر از استان‌ها از مدت‌ها قبل فقط در حد حرف باقی مانده است و به علت تنگ نظری‌هایی که دیده می‌شود، صنایع به سمت ساخت آبشیرین‌کن رفته‌اند و این ها نشان می‌دهد که تصمیم واحد و مشخصی در این زمینه وجود ندارد و دستگاه‌ها هر کدام به طور جزیره‌ای عمل می‌کنند و منافع عمومی را در نظر نمی‌گیرند. همین فاضلابی که اکنون به دریا ریخته می‌شود و باعث آزار و اذیت مردم و بروز بوی بد در شهر شده است را اگر بخش خصوصی بخواهد خریداری کند، هزار مانع در مسیرش پیدا می‌شود و صدها استعلام و نظر و سنگ‌اندازی بوجود می‌آید تا فرد فراری شود.
گفت‌وگو از مهدی خسروی - سردبیر فارس هرمزگان
انتهای پیام/3264
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
