به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد همزمان با آغاز شیوع کرونا در کشور و به‌تبع آن در خراسان شمالی، مدارس به تعطیلی کشیده شد؛ اما تدبیر مقامات وزارت آموزش‌وپرورش برای امتداد تحصیل در سال تحصیلی جاری و برای عقب نماندن دانش آموزان از تحصیل، برنامه شاد بود.
این برنامه علی‌رغم فوایدی که برای شرایط بحرانی کرونا داشت، نقاط ضعفی گسترده‌ای را در دل خود جای‌داده بود. یکی از این نقاط ضعف که برای استان‌های محروم همچون خراسان شمالی به‌صورت برجسته‌ای مشخص بود، عدم امکان دسترسی دانش آموزان به این برنامه برای عموم جامعه هدف بود.
خراسان شمالی بیش از نیمی از جمعیتش در روستاها زندگی می‌کنند و بخش قابل‌توجهی از آنان از اینترنت برخوردار نیستند. از همین رو می‌توان برنامه شاد را در خراسان شمالی ناتوان نام برد.
مدیرکل آموزش‌وپرورش خراسان شمالی اما این استان را در جایگاه سوم آموزش مجازی عنوان کرد و گفت: این استان، درزمینه آموزش مجازی دانش‌آموزان با پیشتازی رده سوم را در بین استان‌های کشور از آن خودکرده است.
وی افزود: تاکنون اقدامات خوبی درزمینه آموزش دانش آموزان در فضای مجازی انجام‌شده و یکی از تازه‌ترین اقدامات در این روزهای کرونایی، استفاده از طرح شاد، یا شبکه اجتماعی دانش آموزان است.
عباس سعیدی ادامه داد: در این طرح، پنج پیام‌رسان داخلی به کمک آموزش آمده‌اند تا زیرساخت‌های فضای آموزشی تقویت شود، انتخاب یکی از پیام‌رسان‌ها، اختیاری است و مدیران باید نسبت به این آموزش‌ها، به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی لازم را داشته باشند.
اما این سؤال مطرح می‌شود که چه تعداد از ۱۸۰ هزار دانش‌آموز استان می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند؟ برای پاسخ به این سؤال می‌توان به نظرات سایر مدیران استانی توجه کرد.
به‌عنوان نمونه معاون پژوهشی، برنامه‌ریزی و منابع انسانی آموزش‌وپرورش خراسان شمالی گفت: زمینه اجرای طرح شبکه اجتماعی دانش‌آموزان (شاد) در این استان مهیا است اما نگرانی ما، محرومیت بسیاری از دانش‌آموزان روستایی از داشتن گوشی‌های اندروید و هوشمند برای استفاده از این طرح است.
خوش آیینه افزود: ۷۵ درصد از دانش آموزان، از پوشش اینترنت برخوردار هستند اما همه آنان از فناوری لازم برای استفاده از مزایای طرح، بهره‌مند نیستند.
سعیدی نیز دراین‌باره بیان کرد: برآورد اولیه نشان می‌دهد، ۵۵ تا ۶۰ هزار دانش‌آموز خراسان شمالی به علت نداشتن دسترسی به فناوری روز، نتوانند از مزایای آموزش مجازی استفاده کنند که البته این آمار هنوز نهایی نشده است.
اما مشکلات صرفاً به نبود اینترنت بر نمی‌گردد. در خراسان شمالی عده‌ای حتی از تلویزیون نیز بی‌بهره‌اند. عباس سعیدی، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان در این خصوص اظهار داشت: ۷۰۰ دانش‌آموز این استان در ۱۲۰ روستا، از دریافت برنامه‌های شبکه ملی آموزش بی‌بهره‌اند ازاین‌رو، در روزهای کرونایی تلاش کردیم تا این دانش آموزان از ظرفیت صداوسیمای استانی بهره‌مند شوند.
وی افزود: قرارداد ما با شبکه اترک، برای اسفندماه پارسال بود و در عمل، از فروردین، با توقف پخش برنامه‌های آموزشی از این شبکه استانی، ۷۰۰ دانش آموز استان قادر به استفاده از آموزش‌های صدا و سیما نیستند.
هرچند برخی مسئولان از پیشتازی خراسان شمالی در استفاده از برنامه شاد اما رییس اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات اداره کل آموزش‌وپرورش خراسان شمالی گفت: برای اجرای طرح شبکه اجتماعی دانش‌آموزی (شاد) با مشکل فراهم نبودن زیرساخت‌های مناسب اینترنت روبه‌رو هستیم و بر اساس برآوردها، ۳۰ درصد مدارس استان به این بستر دسترسی ندارند.
صدقی دراین‌باره گفت: هزار و ۲۰۰ مدرسه استان در ۷۲۴ نقطه که بیشتر آن در مناطق روستایی قرار دارد، اینترنت ندارد و یا کیفیت آن مناسب نیست از این رو تلاش داریم تا این مشکلات به حداقل برسد.
وی افزود: اکنون هزار و ۹۷ مدرسه شهری در قالب چهار هزار و ۲۳۹ کلاس درس، ۹۵ هزار و ۸۶ دانش‌آموز را در قالب طرح شاد، زیرپوشش آموزش‌های مجازی قرار داده است.
این مسئول بیان داشت: در روستاها هم ۲۰ هزار و ۸۶۲ دانش‌آموز، طرح شاد را نصب‌کرده و در ۴۶۱ مدرسه و هزار و ۲۷۵ کلاس درس مجازی، حاضر می‌شوند.
وی افزود: در روستاهای استان ۴۸ هزار و ۶۷۸ دانش‌آموز و در شهرها، ۳۱ هزار و ۶۹۵ دانش‌آموز هنوز طرح شاد را نصب نکرده‌اند.
البته صدقی مدتی بعد از ورود تمام مدارس استان به برنامه شاد خبر داد.
می‌توان به تفکیک شهرستان‌ها نیز نگاهی به این آمار بیندازیم. به‌عنوان نمونه مدیر آموزش‌وپرورش فاروج گفته است: هزار و ۲۲۰ دانش‌آموز روستایی این شهرستان به دلیل محرومیت از دسترسی به اینترنت، امکان استفاده از آموزش‌های مجازی و شبکه آموزش دانش‌آموزی (شاد) را ندارند.
وی افزود: از این تعداد هزار و ۱۰۰ دانش‌آموز در ۳۰ مدرسه ابتدایی تحصیل می‌کنند و ۱۲۰ دانش‌آموز دیگر نیز در ۳ مدرسه متوسطه در حال تحصیل هستند.
همچنین کارشناس فناوری اداره آموزش‌وپرورش شیروان گفت: تنها ۴۰ درصد دانش‌آموزان این شهرستان به سامانه شاد دسترسی دارند و ۶۰ درصد دیگر از آن محروم هستند.
مدیر آموزش‌وپرورش راز و جرگلان نیز که ازجمله محروم‌ترین نقاط خراسان شمالی است، اظهار کرد: فقط 10 درصد دانش آموزان این شهرستان وارد سامانه شاد شده‌اند و از مجموع 12 هزار دانش‌آموز این شهرستان، 90 درصد آنان به سیستم شاد دسترسی ندارند.
این موارد باعث شد تا سعیدی، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان در دیدار با استاندار خراسان شمالی طرحی مبنی بر حضور معلمان در مدارس با جمعیت کمتر از ۱۰ نفر ارائه دهد. سعیدی دراین‌باره گفت: اگر ستاد مبارزه با کرونا استان اجازه دهد به معلمان مدارس با جمعیت کمتر از ۱۰ نفر که دسترسی به سیستم شاد ندارند دستور می‌دهیم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی کلاس‌های حضوری را آغاز کنند.
البته این طرح توسط استاندار تأیید و رد نشد و تصمیم‌گیری در خصوص این طرح منوط به پذیرش ستاد مبارزه با کرونا استان است.
این سخنان مسئولان استانی بود که درباره وضعیت شاد و از پشت میز ابراز نظر می‌کردند. حال ببینیم معلمان و والدین دانش آموزان در اقصی نقاط استان چه بازخوردی نسبت به نرم‌افزار شاد برای فرزندان دانش‌آموز خود داشته‌اند.
مادری که ۲ فرزند دانش‌آموز دارد از این که تلفن همراه در روستایشان به خوبی آنتن نمی‌دهد و در صورت آنتن دهی، گوشی همراهش به نرم‌افزارها و امکانات روز مجهز نیست تا فرزندانش بتوانند از سامانه شاد و آموزش‌های مجازی بهره مند شوند، خبر داد و بیان کرد: برای درس خواندن فرزندانم بسیار تلاش کردم و بااینکه ازنظر معیشتی در وضعیت خیلی بدی هستیم ولی هر طوری که بود، بچه‌هایم را به مدرسه می‌فرستادم.
وی که تمایلی به ذکر نامش نداشت، ادامه داد: فرزندانم برای رفتن به مدرسه ناچار بودند به روستایی که حدود یک ساعت از محل زندگی‌مان فاصله داشت بروند اما با تعطیلی مدارس این آموزش‌ها خیلی کم شده و می‌ترسم دیگر رغبتی برای ادامه تحصیل نداشته باشند یا شرایط سختی پیش بیاید که پدرشان اجازه ادامه تحصیل را ندهد.
البته این نگرانی‌ها فقط مختص به دانش آموزان برخی مناطق روستایی نیست و دانش آموزان عشایر نیز برای دریافت آموزش‌ها آن‌هم در ساعت‌های مقرر که معلمان در سامانه شاد تعیین می‌کنند، دچار مشکل شده‌اند.
کاظم نیا یکی از مدیران مدارس شبانه‌روزی دانش آموزان عشایری خراسان شمالی در مراوه‌تپه گفت: این مدرسه شبانه‌روزی به سامانه شاد متصل شده و معلم‌ها نیز وارد آن شده‌اند اما دریغ از یک دانش‌آموز عشایری.
وی افزود: زمانی که وارد مناطق اسکان عشایری می‌شویم و از آن‌ها درخواست می‌کنیم تا همکاری لازم را داشته باشند والدین اعلام می‌کنند که گوشی‌های موبایل آن‌ها ساده و قدیمی بوده و قابلیت اتصال به اینترنت را ندارد.
این مدرسه عشایری ادامه داد: از سوی دیگر والدین بیان می‌کنند که بیشتر بچه‌های آن‌ها گوشی ندارند و گوشی‌ها متعلق به پدر و یا فرزندان بزرگ خانواده است.
کاظم نیا تصریح کرد: برخی از مناطقی که عشایر در آنجا مستقر هستند آنتن موبایل نمی‌دهد تا بتوانند به اینترنت متصل شود.
وی تأکید کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که والدین اعلام می‌کنند که آن‌ها برق ندارند تا باطری گوشی‌های خود را شارژ کنند و باید منتظر بمانند تا پنل های خورشیدی توسط آفتاب شارژ شود تا بتوانند گوشی‌های معمولی خود را شارژ کنند.
این معلم خاطرنشان کرد: اکنون مشکل از معلم‌های مدارس عشایری نیست چراکه آن‌ها به سامانه شاد متصل شده و برنامه‌های خود را ارائه داده‌اند و این دانش آموزان هستند که زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این شبکه را ندارند.
مقداد باقرزاده یکی دیگر از معلم‌های عشایری خراسان شمالی نیز گفت: دانش آموزان عشایری امکان این را که بتوانند از فضای مجازی برای دریافت آموزش‌های درسی استفاده کنند را ندارند.
وی بابیان اینکه دریافت آموزش‌های درسی از طریق رادیو یکی از روش‌هایی است که می‌توانند استفاده کنند، گفت: بارها نزد خانواده‌ها رفته‌ایم تا آن‌ها را مجاب کنیم تا از فرزندان خود بخواهند که آموزش‌ها را از طریق رادیو دریافت کنند، موفق نشده‌ایم.
باقرزاده افزود: خانواده‌ها مواردی همچون کار زیاد است و زمان دریافت آموزش از طریق رادیو وجود ندارد را مطرح می‌کنند بنابراین دانش آموزان عشایری از این امکان نیز استفاده نمی‌کنند.
وی ادامه داد: به همین دلیل تعدادی از معلمان عشایری با حضور در منطقه و ارائه تکلیف به آن‌ها، سعی کرده‌اند تا کاری کنند که آن‌ها از درس و مدرسه به‌طور کامل در این برهه زمانی جدا نشوند.
«محمد فضلی» معلم سخت‌کوش عشایر است که 20 سال در این عرصه خدمت کرده و به گفته خود در روزهایی که کرونا در مدارس و کلاس‌ها را بسته است همچنان برای آموزش به دانش آموزان خود تلاش می‌کند.
این معلم که ساکن شیروان است در منطقه «تپه کیگ» 6 شاگرد دارد. او می‌گوید: در 5 پایه در این منطقه تدریس می‌کنم. پس‌ازاین که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد من به فکر چاره بودم تا ارتباطم را با دانش‌آموزانم حفظ کنم ازاین‌جهت با تشکیل گروه در فضای مجازی، تهیه بسته‌های آموزشی و حضور در منطقه به آموزش‌ها ادامه دادم.
وی ادامه می‌دهد: از شیروان تا منطقه تپه کیگ 300 کیلومتر راه است، راهی صعب‌العبور که من در این روزها نیز این مسیر را طی می‌کنم تا به شاگردانم برسم و بسته‌های آموزشی را به آن‌ها بدهم و تکالیف انجام‌شده آن‌ها را بگیرم.
وی البته خاطره‌ای نیز از این شیوه آموزش دارد و می‌گوید: آموزش‌هایی را در فضای مجازی ارائه کرده بودم اما یکی از دانش آموزان کلاسم نمی‌دانست که باید بسته اینترنتی خریداری کند تا محتوا را در اختیار داشته باشد. روزی که به این منطقه رفته بودم، این دانش‌آموز اعلام کرد که هرچقدر تلاش کرده این آموزش‌ها برایش باز نشده است و من گفتم که برای دیدن آن‌ها باید اینترنت داشته باشد.
وی می‌افزاید: این دانش‌آموز با ناراحتی گفت که چطور به پدرم بگویم که برایم بسته اینترنتی بگیرد و من آن روز برای او بسته‌ای خریدم و او توانست محتوای درس‌ها را دریافت کند و بسیار از این کار خوشحال شد.
فضلی می‌گوید: برای دانش‌آموزانم هر کاری می‌کنم و اجازه نمی‌دهم لحظه‌ای از آموزش به دلیل تعطیلی‌ها دور بمانند.
«زهره قوامی» یکی دیگر از معلمان عشایر است، شاگردان او در مراوه‌تپه و محروم از اینترنت و گوشی تلفن همراه هستند، بنابراین شبکه شاد هیچ‌گاه کارگشای عقب افتادن آن‌ها از درس‌ها نشد و این معلم زحمتکش پیام‌رسان آموزشی دانش آموزان کلاس درس خود شده است.
این معلم می‌گوید: در روزهای اولی که مدارس تعطیل شد من همچنان در مراوه‌تپه ماندم و برای شاگردانم پیک‌های آموزشی تهیه کردم و به آن‌ها دادم تا از درس عقب نمانند.
وی ادامه می‌دهد: این پیک‌ها را دست‌نویس و برای نوشتن پیک‌ها مدت‌ها وقت صرف می‌کردم چون عاشق دانش‌آموزانم هستم و نمی‌توانم لحظه‌ای ناراحتی آن‌ها را ببینم.
وی می‌افزاید: پس از تعطیلات نوروز به شیروان آمدم، اما در این روزها هم بیش از 200 کیلومتر تا مراوه‌تپه رفت‌وآمد می‌کنم تا تکالیف انجام‌شده را بگیرم و درس‌های جدید را به بچه‌ها برسانم چون این دانش آموزان هیچ تلفنی برای اتصال به شبکه شاد ندارند.
این خانم معلم اضافه می‌کند: این روزها کلاس ما در مراوه‌تپه برپاست، کلاس را در فضای باز زیر آسمان آبی برگزار می‌کنیم و کف کلاسمان پوشیده از گیاه‌های تازه‌رسته دشت و کوهستان است، اما برای اینکه کسی به مخاطره نیفتد برای دانش‌آموزانم ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده تهیه‌کرده و قبل از شروع کلاس دستان دانش‌آموزانم را می‌شویم تا به بیماری مبتلا نشوند.
وی همچنین ادامه می‌داد: درگذشته در کانکس درس می‌خواندیم و اکنون نیمکت‌ها را در فضای باز چیده‌ایم تا فاصله اجتماعی را به خوبی رعایت کنیم.
به نظر می‌رسد طرحی همچون شاد که بر بستر فضای مجازی و استفاده از گوشی‌های هوشمند بناشده، برای استان‌هایی چون خراسان شمالی که دارای محرومیت‌های بسیاری در حوزه ضریب نفوذ اینترنت و تجهیزات آن هستند، ناکارآمد است و باید مدیران عالی آموزش‌وپرورش برای این‌گونه موارد طرحی نو دراندازند.
انتهای پیام/ر
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
