خبرگزاری فارس ـ گروه موسیقی ـ علیرضا سپهوند: اولین شب از سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر دیشب سه شنبه ۲۸ بهمن با پخش اجرای ضبط شده چهار گروه از ایران و یک گروه از اتریش برگزار شد. اجراهایی که همه از نظر فنی و در جایگاه ژانر خود در شرایطی مطلوب بودند. اجراهایی که با بهترین تصویر برداری و صحنه زیبای استِیج و دکورهای پس زمینه و صدابرداری و رزولوشن بالای سازها چشم نواز و گوش نواز بودند.
از کوئینتت زیبای رسپینا تا سوئیت برای قیچک و کوارتت ژوست و دقیق نماد تا گروه جوان «ژاو» و تا اجرای قدرتمند دونوازی کلارینت ـ ساکسفون و آکاردئون که اوج تکنیک های موسیقی جَز اروپایی که ریشه ای در جَز نیواورلئان دارد تا اجرای آثار آهنگساز نامدار برزیل، همه شبی گوش نواز برای مخاطبین آن لاین رقم زدند. اما حیف و صد حیف از کرونایی که جشنواره موسیقی فجر را به دستگاه ونتیلاتور وصل کرده و نفس اجراهی زنده را بند آورده است. چراکه موسیقی به طور اعم و فستیوال به طور اخص به جهت ماهیت فستیویته خود، باید به صورت زنده و در حضور تماشاچیان اجرا شود و هیچگاه اثری ضبط شده همچون اجراهای دیشب که به بهترین شکل ممکن تصویربرداری و صدابرداری شده بودند، نمی تواند جای اجرای حضوری را بگیرد.
همین مساله باعث شده بسیاری از کارشناسان، خبرنگاران و علاقمندان به موسیقی از برگزاری جشنواره سی و ششم انتقاد کنند و آن را بدون خروجی عنوان کنند. لیکن اگر بخواهیم منصفانه در این مورد قضاوت کنیم تنها کافیست یک لحظه در این وانفسای کرونا نبود همین جشنواره را در ذهنمان تداعی کنیم و آن وقت متوجه خواهیم شد که حتی برگزاری مجازی جشنواره فجر دارای ارزش افزوده ای به مراتب بیشتر از برگزار نکردن آن است.
ضمن اینکه چیزی که ازبرگزاری این دوره از جشنواره دیده می شود، دشواری برگزاری این دوره است و شاید به جرات بتوان گفت برگزاری جشنواره تمام مجازی به مراتب دشوارتر از جشنواره حضوری باشد چراکه تمام این اجراها علاوه بر اینکه باید مانند جشنواره حضوری برنامه ریزی شوند، همانگونه نیز باید هماهنگی های صحنه و اجرا فراهم آید ضمن اینکه اینجا تصویر و صدابرداری نیز باید در بالاترین سطح انجام پذیرد چون تنها خروجی جشنواره محسوب می شود. به تمام این مشکلات، غرغر کردن و انتقادها را هم اضافه کنید.
در ادامه مروری تحلیل اما مختصر بر اجراهای شب گذشته سی و ششمین دوره جشنواره موسیقی فجر خواهیم داشت:
گروه موسیقی «ایستم» از خراسان شمالی و شهر بجنورد با اجرای موسیقی محلی کرمانج اولین برنامه اجرایی سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر بود که از ساعت ۱۷ آغاز شد.
این گروه موسیقی دو نفره «شاهین علیزاده» نوازنده دایره و «مهدی باغچقی» نوازنده قُشمه قطعات «الله مزار»، «شوان» و «صنم لیلی» «مقام رقص چوب» و «یک قرصه و دو قرصه» اجرا کرد.
تسلط «مهدی باغچقی» در نوازندگی ساز «قُشمه» که یکی از سازهای بادی و محلی شمال خراسان است بلافاصله بیننده را مجذوب خود می کرد. ترتیب درست اجرای مقام های خراسان شمالی با بهره از موتیف ها و فیگورهای کلاسیک ساز قمشه که نوازنده با مهارت کامل به اجرای آ« می پرداخت از شاخصه های این اجرا بود. حس توامان عشق و شور و حماسه معجونی شنیداری است که در این دو نوازی بخصوص در بخش مقام «یک قرصه و دو قرصه» به اجرا گذاشته شد و تم های آرام این دو نوازی با شروع از نغمات ملایم به سمت حرکت و شدت و سرعت ریتم، احساسات شنونده را تحریک می کرد و بخصوص نوازنده دایره که در حالتی از مهارت ملودی نوازی و گاه اجرای دقیق کشش های ساز ملودیک قشمه، پیوستگی احساسی و ریتمیک این فرم موسیقی را در قالبی گوش نواز به مخاطب منتقل می کرد.
پس از آن در ساعت ۱۸:۳۰ «سوییت برای قیچک و قانون» و «کوئینتت زهی رسپینا» پخش شد.
«کوئینتت زهی رسپینا» به سرپرستی بهزاد عبدی موزیسین و آهنگساز شناخته شده کشورمان، قطعاتی از موسیقی محلی ایران را به اجرا گذاشت. اجرای دقیق سازها و حفظ ریتم و بهره از مقام های محلی ایرانی در جمله بندی ها و آکمپانیمان موسیقی کلاسیک غربی و بهره از هارمونی، شکل و شمایلی جذاب و بدیع به این اجرا داده بود. اجرایی که با پیتزیکاتوی بسیار زیبای کنترباس و چلو و زهی ویلن جلوه ساز محلی و سولوی اجرای قیچک ایرانی را صد چندان میکرد. اجرایی استاندارد و خوش صدا که با بهره از جنبه های کنترپوئنتیک و هارمونیک، صدای قانون و قیچک را به غایت شنیدنی می کرد.
«چشمون مریم»، «نبات»، «چهارمضراب اصفهان»، «کامران»، «رقص سایه‌ها» قطعات خوش نواز ساز قیچک با اجرای شیما شاه‌محمدی بود و «سکوت»، «شورج‌بار»، «خاطره‌ها» و «در قفس» نیز قطعاتی بودند که برای ساز قانون و ارکستر زهی توسط توسط «کوئینتت زهی رسپینا» با سولوی قانون «صدا سدیفی» اجرا شدند.
«دوئت ویلا مادلنا» از اتریش اولین اجرای بخش بین‌الملل جشنواره بود که از ساعت ۲۰ به نمایش در آمد.
این دو نوازی سراسر تکنیکی و مسلط به اجرای مقام ها و نغماتی از محله کولی‌نشینان برزیل اختصاص داشت. «نیکولا زاریچ» نوازنده آکاردئون و «فرانز اوبرتالر» نوازنده کلارینت و ساکسوفون، قطعات «آسیب» و «شیرینی نارگیل» از ساخته‌های جیکوب دو باندولیم آهنگساز فقید برزیلی را اجرا کردند. سپس در ادامه قطعه «رویای بالکان» ساخته خود «نیکولا زاریچ» اجرا شد. «کافه بوئمی»، «هم‌جوار»، «ویلا مادلنا» و «تابستان در هبارت» قطعات بخش دوم این اجرای بی نقص را شامل می شدند.
تسلط و مهارت نوازندگی هر دو نوازنده با اجرای تکنیک های دشوار و نفس گیر، آرپژژها و پاساژهای سرعتی، آکسان های درست و فورته پیانوهای به جا، توام با احساس و اکت های حرفه ای نوازندگی از مشخصه های بارز اجرای دیشب «دوئت ویلا مادلنا» بود.
این اجرا قطعا یک کلاس و کارگاه آموزشی برای دوئت ها ای از این دست محسوب می شود که البته هنوز در کشور ما به بلوغ خود نرسیده است. اجرای قطعاتی به غایت احساس برانگیز در شیوه ای از نوازندگی سرعتی و تکنیکی اجرای تریل های دشوار و شکستن متناوب ریتم و سنکوپ و ضد ضربهای غافلگیر کننده و هماوردی حجیم آکاردئون در فضا و بستری از اکمپانیمان، اجرا و خروجی بسیار مطلوبی به دست می داد. تصویر و صدابرداری خوب و کیفیت شاخص برای بهتر دیده و شنیده شدن این اجرای ارزشمند، جذابیت آن را مزید بر علت کرده بود.
کنسرت «کوارتت زهی نماد» یکی دیگر از اجراهای روز اول بود که نوازندگان این گروه از ساعت ۲۱:۳۰ اجرای خود را به نمایش گذاشتند. «رزونانس» موتزارت و یک موومان از چایکوفسکی،«آندانته کانتابیل»، «مِنوئتو» و «مولتو آلگرو» سایر قطعاتی بود که توسط مازیار ظهیرالدینی، بابک کوهستانی، نوید حمیدی و ستاره بهشتی اجرا شدند.
انتخاب غالب گام ماژور یا بزرگ که به تونالیته ماهور ایرانی نزدیک است، شاخصه اصلی این اجرا بود. بدون شک اگر این کوارتت(چهار نوازی) برای موزیسین های شاخص اروپایی نمایش داده شود، همه آن را به عنوان یک اجرای درست و دقیق و فارغ از شرایط موسیقی کلاسیک در کشوری همچون ایران، ارزیابی خواهند کرد. اجرایی که زحمت نوازندگان در درآوردن قطعات و اجرای ژوست و آرشه کشی های درست و دقیق و هماهنگ و اجرای دقیقه سایه ها و قرینه های دور و نزدیک و حفظ ریتم دشوار بخصوص در اثر «رزونانس» موتزارت قابل ستایش است.
هرچند در مجموع اگر عین همین اجرا را با یک اجرای درجه یک از کشوری مثل اتریش مقایسه کنیم علاوه بر جزئیاتی در شیوه اجرا و انگشت گذاری و نیز لحن و اینتونِیشن اجرا، مشکلی که بیشتر محسوس است، صدادهی سازها به لحاظ کیفیت خود ساز است که متاسفانه نوازندگان ما قادر نخواهند بود سازهایی در حد و اندازه استانداردهای اروپایی داشته باشند. این در حالیست که یک ویلن نواز حرفه ای اروپایی تنها برای یک آرشه حدود ۱۰ هزار پوند هزینه می کند که این رقم به ریال، بسیار عجیب و غریب و برای خرید تنها یک آرشه و نه ساز ویلن، تنها یک رویا خواهد بود.
به غیر از این مسائل خوشبختانه نوازندگان و هنرمندان ایرانی در فراگیری و اجرای هر اثری از آثار شاخص جهانی هیچ مشکلی نداشته و همچنانی که در این اجرا شاهد بودیم، نسخه ای قابل قبول از آثار موسیقیدانان نابغه جهان را به نمایش گذاشتند.
و اما آخرین اجرای شب اول سی و ششمین دوره جشنواره موسیقی فجر، به گروه جوان و کاربلد «ژاو» اختصاص داشت که در ساعت ۲۳ اجای خود را به نمایش گذاشتند.
«مرغ شبخوان» «گیسوان خاطره» (تکنوازی سنتور) تصنیف‌های «عشق رویت» و «بسته دام» «دونوازی سه تار و کمانچه» و تصنیف «از عشق» رپرتوار اجرایی این گروه موسیقی را شامل می شد.
واقعا به معنای واقعه کلمه این اجرا را می توان «حسن ختام» اجراهای شب اول جشنواره عنوان کرد. ارکستری تقریبا ایرانی که با ساز ویلنس کلاسیک غربی و بهره از فرم موسیقی تلفیقی ایرانی کلاسیک و استفاده از رنگ آمیزی های طولی و عرضی هارمونیک و کنترپوئنتیک، جلوه سازهایی چون سنتور، عود، کمانچه و تار را نمایان تر و گشونوازتر کرده بود.
کوک دقیق سازها و رزولوشن صدای سازها که هرکدام تک تک قابل شنیدن و رصد بودند و انتخاب آثاری کلام محور و نگاهی گلوکال یا همان محلی به جهانی، از مشخصه های اجرای گروه «ژاو» بود.
از دیگر ویژگیهای این اجرا می توان به نمود خوب ریتم و ساز تنبک و تنبک نوازی معاصر در کنار جلای نت های تاچ و تکنیکی سنتور اشاره کرد.
سیاوش کامکار (سنتور)، نوید نوروزی (خواننده)، امیرناصر رنجبر (کمانچه)، پارسا شرافتی (کمانچه)، صابر محمدی (کمانچه آلتو)، سامرند فقیه زاده (ویونسل)، شادی رحمانی (سنتور)، محمدجواد محمدشاهی و نیریز کامکار (تار)، مرتضی مومنیان (تمبک) و احسان امامی و امیررضا نصیری (عود) اعضای گروه موسیقی «ژاو» را در این کنسرت تشکیل می‌دادند.
در روز دوم، ساعت ۱۷ اجرای گروه خاوران، ساعت ۱۸: ۳۰ تریوی جز، ساعت ۲۰ گروه وحید اسداللهی، ساعت ۲۱: ۳۰ گروه ماهیما به خوانندگی حجت اشرف‌زاده و ساعت ۲۳ گروه به یاد استاد پخش می‌شود.
سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر در بخش های رقابتی و غیررقابتی از ۲۸ بهمن آغاز و تا سوم اسفندماه برگزار می شود و جایزه ترانه، جایزه موسیقی و رسانه و نشست های پژوهشی برنامه های دیگر این دوره جشنواره است.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
