به گزارش خبرگزاری فارس از قم طرح «پزشک خانواده» و نظام ارجاع، طرحی است که از تصویب قانون برنامه توسعه سوم به وزارت بهداشت تکلیف شده است اما اجرای این برنامه تا تصویب برنامه توسعه چهارم عملی نشد. این طرح درست در آخرین روزهای دولت هشتم که سکانداری نظام سلامت را مسعود پزشکیان به عهده داشت، در روستاها آغاز شد. پس از گذشت کمتر از دو ماه به پایان کار دولت هشتم، اجرای کار به دولت نهم واگذار شد.
طرح پزشک خانواده، به عنوان یک پروژه ملی بهداشت و سلامت، طرحی کامل و راهبردی است که برای برطرف کردن مشکلات حوزه سلامت تعریف شده تا با تبدیل سیستم درمان‌نگر فعلی کشور به یک نظام سلامت‌محور، به عدالت در سلامت منجر شود.
رفع برخی نواقص در فرهنگ سلامت مردم از دیگر وظایفی است که به عهده این طرح گذاشته شده است. بر اساس آمارهای وزارت بهداشت مراجعه مردم به پزشک متخصص در کشور ما هشت برابر بیش از نیاز واقعی و خارج از استاندارد است که با اجرای برنامه کشوری طرح پزشک خانواده در شهرها مراجعه غیرضروری به پزشکان متخصص محدود و قانونمند می‌شود.
مشکل دیگر که قرار است پزشک خانواده چاره‌ای برای آن باشد، سهم غیر منطقی مردم در پرداخت‌های نظام سلامت است. طبق اعلام وزیر بهداشت سهم پرداخت مردم در نظام سلامت در ایران پس از کشور پاکستان از تمام کشورهای جهان بیشتر است. پزشک خانواده ابزاری است که وزارت بهداشت به کار گرفته تا این سهم را از 54 درصد به 30 درصد برساند.
*پزشکی برای تمام فصول
پزشک خانواده مسئول ارائه خدمات جامع سلامت به طور مستمر به افراد زیر پوشش خود بدون توجه به اختلاف سنی، جنسی، اقتصادی و فرهنگی از قبل از تولد تا لحظه مرگ است. در واقع در این نظام، پزشک خانواده مسئول یک جمعیت تعریف شده است و همه مسائل سلامت اعم از بهداشت و درمان، توان‌بخشی و سلامت جسمی و روحی بیمار را بر عهده دارد و با ثبت اطلاعات در پرونده سلامت هر فرد، مسائل مربوط به درمان فرد پیگیری می‌شود.
پزشک خانواده با قبول مسئولیت یک جمعیت هدف و با معاینات لازم، برای آنها پرونده سلامت تشکیل می‌دهد تا در مراحل بعدی آزمایش‌ها، نسخه‌ها و امور پاراکلینیکی و دارو‌های مصرفی آنها را ثبت کند تا در مواقع ضروری مراجعه به پزشک متخصص، بیمار با نامه و شرح حال کامل خود که از سوی پزشک خود آرشیو شده است، ویزیت شود.
در برنامه پزشک خانواده شهری هر فرد باید دارای پرونده سلامت الکترونیک باشد که اطلاعات اولیه این پرونده از طریق پرسشگری خانوار جمع‌آوری می‌شود و اطلاعات تکمیلی این پرونده توسط پزشک منتخب خانوار پس از ویزیت پایه ثبت خواهد شد و پس از هر ویزیت خلاصه اقدامات درمانی هر فرد در پرونده الکترونیک سلامت او درج می‌شود. سرپرست هر خانوار مختار است که پزشک خانواده خود را در فاصله یک تا پنج کیلومتری محل سکونت خود انتخاب کرده و نزد وی ثبت‌نام کند. البته در استان قم برای این موضوع محدودیتی گذاشته نشده و هر کس می‌تواند نزد هر پزشکی که تمایل دارد، ثبت‌نام کند. خانواده‌ها می‌توانند با هماهنگی ستاد اجرایی شهرستان تا دو بار در سال پزشک خود را تغییر دهند.
دفترچه‌های بیمه افراد خانواده به نام پزشک خانواده نشان‌دار شده و از آن پس اعضای خانواده برای انجام ویزیت به پزشک خانواده خود مراجعه می‌کنند. طبق این طرح تمام افراد فاقد بیمه زیر پوشش بیمه سلامت ایرانیان قرار خواهند گرفت و در آینده این دفترچه‌های بیمه به کارت‌های الکترونیک سلامت تبدیل خواهند شد.
*اما و اگرهایی که از همان ابتدا آغاز شد
با وجود تمام مزایایی که ذکر شد، این طرح از آغاز با اما و اگرهایی روبه‌رو بود. نخستین گروهی که در استان قم در ارتباط با این طرح واکنش‌هایی نشان دادند، پزشکان عمومی بودند تا جایی که حدود 150 نفر از پزشکان عمومی قم در اعتراض به این طرح از مشارکت در آن خودداری کرده و اعتراض خود را به برخی مفاد این طرح اعلام کردند.
این پزشکان مسائلی مانند تهدید موقعیت شغلی، افزایش بار مسئولیت پزشکی و عدم پشتوانه مالی در این طرح را از دغدغه‌های خود در این ارتباط ذکر کردند.
یکی از پزشکان عمومی که از شرکت در این طرح خودداری کرده بود، در این زمینه می‌گوید: سرانه در نظر گرفته شده برای پزشکان واقعی نیست و هیچ یک از اعداد و ارقامی که در رسانه‌ها ذکر می‌شود برای پزشکان در نظر گرفته نشده است.
در نظر نگرفتن شخصیت پزشکان و عدم اعمال نظرات نظام پزشکی از جمله مواردی است که پزشکان در مورد این طرح به آن اشکال گرفته‌اند. در واقع پزشکان این طرح را تحمیلی به جامعه پزشکی می‌دانند و از دخالت ندادن نظر نظام پزشکی در طراحی و اجرای این طرح گله‌مند هستند.
یکی دیگر از پزشکان عمومی استان قم در این زمینه می‌گوید: زمانی که در دانشگاه برای این رشته پذیرفته شدیم، خبری از طرح پزشک خانواده نبود؛ در حالی که مسئولان علوم پزشکی می‌گویند همه ما موظف به کار در قالب طرح پزشک خانواده هستیم اما هیچ مرجعی نمی‌تواند به این سادگی آزادی یک قشر را در روش کار کردن نقض کند.
به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین مشکل پزشکان در این زمینه بی‌اعتمادی به سازمان‌های بیمه‌گر در پرداخت حق و حقوقشان است که رئیس سازمان نظام پزشکی استان قم اعتمادسازی را چاره این مشکل می‌داند.
در عین حال سید شمس‌الدین حجازی رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم با تاکید بر اینکه هیچ حرکتی نمی‌تواند در عزم این دانشگاه در راستای اجرای این طرح در استان خلل ایجاد کند، در جلسه‌ای تصریح کرد: دانشگاه علوم پزشکی به عنوان نهاد اجرایی، موظف به اجرای این قانون است و اگر در این مسیر شکایات و اعتراضی وجود دارد باید از طریق نهاد‌های قانون‌گذار پیگیری شود.
*کدام طرح پزشک خانواده
حقیقت دیگر در این زمینه این است که طرح پزشک خانواده را هنوز بسیاری از مردم نمی‌شناسند، اگر در کوچه و خیابان از مردم درباره آن بپرسی اکثر آنها یا اصلاً نام آن را نشنیده‌اند یا فقط کلیات ناقص و نامفهومی درباره آن می‌دانند. در حالی که این طرح قرار است در مورد تمام مردم اجرا شده و در سرنوشت تک تک آنها نقش داشته باشد.
خانم خانه‌داری که برای مداوای فرزند خود به مطب یکی از پزشکان سطح شهر مراجعه کرده با اظهار بی‌اطلاعی از این طرح می‌گوید: در کاتالوگ تبلیغی برخی از پزشکان مطالبی در این زمینه خوانده‌ام اما نمی‌دانم فایده این طرح چیست.
سعید هاشمی که پدر دو فرزند است، طرح پزشک خانواده را با رایگان شدن خدمات پزشکی یکسان می‌بیند و اجرای آن را در کشور ما غیر ممکن توصیف می‌کند.
یک دانشجوی رشته معماری نیز در این زمینه به محدود شدن حق انتخاب پزشک اشاره می‌کند و این موضوع را دلیل عدم استقبال از این طرح می‌داند.
*سرنوشتی نا معلوم
با گذشت زمان، طرح پزشک خانواده که نظام درمانی کشور امید زیادی به آن بسته با چالش‌ها و بن‌بست‌های تازه‌ای روبه‌رو شده است.
کمبود بودجه و همکاری نکردن بیمه‌های مختلف درمانی در کشور با این طرح از جمله بن‌بست‌هایی است که آینده این طرح را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. به نظر می‌رسد مسئولانی که تا چندی پیش اصرار به اجرای کامل نسخه دو پزشک خانواده در شهرهای کشور داشتند، حالا به این نتیجه رسیده‌اند که تحقق این برنامه پول نیاز دارد و با اعتبارات فعلی نمی‌توان کارها را پیش برد تا جایی که سید حسن امامی رضوی، معاون درمان وزارت بهداشت از تأمین نشدن بخش اساسی از بودجه این طرح خبر می‌دهد.
وی در این زمینه می‌گوید: بودجه 4 هزار میلیارد تومانی برای استقرار برنامه پزشک خانواده در کشور برای یک سال تعیین شد اما چون این بودجه تقسیم شده و تنها بخشی از آن تأمین شده، برنامه پزشک خانواده در چند استان مستقر شد و در صورت تأمین اعتبار در باقی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور نیز گسترش می‌یابد.
*آغازی که آغاز نشد
در استان قم قرار بود طرح از ابتدای مهرماه آغاز شود اما هنوز بسیاری از مردم در این طرح ثبت‌نام نکرده و تمام پزشکان نیز شرکت در این طرح را نپذیرفته‌اند. از طرفی با وجود مشکلات بودجه‌ای به نظر می‌رسد برای آغاز این طرح در استان قم باید هنوز صبور بود.
محمدرضا قدیر، رئیس سازمان نظام پزشکی استان قم اجرای این طرح را منوط به اعتمادسازی در میان پزشکان، فرهنگ‌سازی در میان مردم و تأمین اعتبار می‌داند که حداقل زمان مورد نیاز برای تحقق این شرایط از نظر متولیان سلامت در استان قم تا پایان امسال است.
در پایان این نکته قابل توجه است که با وجود پیگیری‌های مستمر و متعدد خبرگزاری فارس مسئولان دانشگاه علوم پزشکی قم هیچ آماری از روند اجرای این طرح در اختیار رسانه‌ها قرار نداده و مشخص نیست تاکنون چه تعداد از مردم در این طرح ثبت‌نام کرده و چند درصد از اعتبار آن تأمین شده است.
==============
گزارش: زینب آخوندی
==============
انتهای پیام/78006/ع/چ3000
