به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، مازندران با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی، خاک حاصلخیز، آب فراوان و تجمیع شرایط مساعد طبیعی یکی از قطب‌های قوی کشاورزی ایران به شمار می‌آید.
در حدود 350 هزار هکتار از سطح کل مساحت مازندران به کشت انواع محصولات کشاورزی اختصاص داشته و بر اساس آخرین اطلاعات حاصل از طرح اشتغال و بیکاری بیش از 34 درصد از شاغلان استان در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند.
به طور کلی اقتصاد مازندران قطع نظر از برخی فعالیت‌های محدود صنعتی، اقتصادی متکی بر کشاورزی است.
هنوز درصد زیادی از جمعیت این استان زرخیز را کشاورزان ساکن در مناطق روستایی تشکیل می‌دهند که به امر زراعت و تولید فرآورده‌های کشاورزی اشتغال دارند و هنوز مازندران در تولید بسیاری از فراورده‌های کشاورزی رتبه اول کشور را دارا است با این وجود، کشاورزی مازندران از تولید بسیاری از فرآورده‌های اساسی گرفته تا فروش آنها سیری پیچیده و پر نوسان دارد.
به اعتقاد کارشناسان با توجه به زیرساخت اقتصاد مازندران که متکی به کشاورزی است و با توجه به جمعیت کثیری که در این عرصه فعالیت دارند به نظر می‌رسد کمتر به ظرفیت‌ها و نارسایی‌‌های این بخش و همچنین ضرورت تحول آن در یک نگرش سیستمی توجه شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد عوامل مختلفی طی سال‌های اخیر باعث شده که بخش کشاورزی مازندران رونق خود را از دست داده و سرمایه‌ها غالبا از این بخش خارج شده و به سمت سایر بخش‌ها از جمله بخش خدمات و واسطه‌گری انتقال یابد.
ضرورت تقویت مدیریت کشاورزی
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی گفت: کشاورزی محور توسعه و استقلال کشور است.
حسین نیازآذری بیان داشت: امروز توسعه بخش کشاورزی به عنوان محور توسعه و استقلال کشور بسیار حائز اهمیت است. هنوز نتوانسته‌ایم از استعداد تولیدی استان به نحو مطلوب استفاده کنیم.
وی با تاکید بر تقویت مدیریت کشاورزی افزود: در شرایط کنونی کشاورزان و مسئولان این بخش در خط مقدم جبهه اقتصادی قرار دارند.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی را مهم ارزیابی کرد و اذعان داشت: رسیدن به تولید مطلوب نیازمند ابزار مناسب است که مهم‌ترین آن آب است.
نیازآذری ظرفیت مازندران را در بخش آب بالقوه دانست و افزود: با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های اصولی باید از این توانمندی برای ارتقای تولید و بهره‌وری کشاورزی استفاده شود.
وی بر تامین نهاده‌ها و ادوات کشاورزی تاکید کرد و ادامه داد: استفاده از تکنولوژی برای کاهش هزینه تولید، استقرار پایانه کشاورزی، آموزش و ترویج و اصلاح الگوی کشت از جمله برنامه‌هایی است که باید برای رونق بخش کشاورزی در دستور کار دولت و مجلس قرار گیرد.
نیازآذری همچنین گفت: در حال حاضر 43 درصد برنج مورد نیاز کشور در مازندران تولید می‌شود، با این وجود هنوز بحث خرید تضمینی برنج از دغدغه‌های اساسی کشاورزان است که وزارت جهاد کشاورزی باید فکری اساسی در این زمینه بکند و تدبیری مؤثر بیندیشد.
توزیع یارانه کشاورزی نظام‌مند شود
دیگر نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی گفت: به فرموده امام صادق (ع) هیچ حرفه‌ای نزد خدا محبوب‌تر از کشاورزی نیست.
حجت‌الاسلام علی‌اکبر ناصری با اشاره به برخی مشکلات کشاورزان تصریح کرد: در صورتی که یارانه بخش کشاورزی به موقع و نظام‌مند توزیع شود بسیاری از این مشکلات برطرف می‌شود.
نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی توسعه دامپروری را برای تامین نیازهای مردم و اشتغال مؤثر دانست و گفت: اگر موضوع کشاورزی و دامپروری ارزش تلقی شود، تمام تحریم‌های دشمنان علیه نظام اسلامی بی‌اثر خواهد شد.
ناصری ترویج و گسترش مشاغل خانگی و افزایش تولید در این بخش را یکی دیگر از راه‌های ایجاد درآمد برای مردم اعلام کرد و افزود: موضوع بیمه و بازنشستگی کشاورزان نیز باید با جدیت از سوی دولت دنبال شود.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی توسعه صنایع تبدیلی را یک اولویت مهم در توسعه کشاورزی استان دانست و گفت: باید از همه ظرفیت‌های بخش کشاورزی استان در جهت نیل به توسعه استفاده بهینه کرد.
نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی با بیان این نکته که سرانه زمین به ازای نیروی کار در بخش کشاورزی کاهش یافته و بهره‌برداری‌های دهقانی بیش از 80 درصد واحدهای کشاورزی استان را تشکیل می‌دهند، گفت: هر چند این وضعیت شاید نشان‌دهنده کارآیی نسبتاً خوب این واحدهای کوچک است اما محدودیت‌های مزارع دهقانی از جمله کوچکی و پراکندگی اراضی، مانع استفاده بهینه از ماشین‌آلات و نهاده‌ها به صورت متمرکز شده است.
وی افزود: این مسئله که اجرای طرح‌های پشتیبانی‌کننده و زیرساختی نظیر شبکه‌های آبرسانی و راه حمل و نقل را محدودتر ساخته است باید در برنامه‌ریزی و تخصیص منابع به بخش کشاورزی، بیش از پیش مورد توجه و تاکید قرار گیرند.
کمبود سرمایه و فقدان زیرساخت‌ها
نماینده مردم ساری و میاندرود در مجلس شورای اسلامی گفت: از آنجایی‌که پس‌انداز خالص کشاورزان با توجه به ساخت عمده بهره‌برداری‌های کوچک اندک بوده، کمبود سرمایه از مهم‌ترین عوامل بازدارنده تحول در کشاورزی استان و تجهیز زیرساخت‌ها به شمار می‌رود.
محمد دامادی افزود: از سوی دیگر مؤسسات مالی و اعتباری نیز به‌دلیل مشخص نبودن قیمت فرآورده‌های کشاورزی در تامین اعتبارات مورد نیاز مشارکت کمتری دارند و در چنین شرایطی تسریع در یکپارچه‌سازی اراضی، اصلاح و سازماندهی واحدهای کوچک از طریق تعاونی‌های تولید، تشکیل سرمایه درون‌بخشی و افزایش اعتبارات بلند مدت با کارمزد کم باید در دستور کار قرار گیرد.
وی گفت: یکی دیگر از عوامل مهم و مؤثر در عدم رونق کشاورزی مازندران حمایت نکردن دولت از محصولات غیراستراتژیک و اطمینان نداشتن تولیدکنندگان به فروش محصولات خود به قیمت عادلانه است.
دامادی افزود: با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی همانند کود، سم، بذر و غیره به نظر می‌رسد هیچ‌گونه رابطه منطقی بین داده‌های کشاورزی و قیمت تولیدات زراعی وجود ندارد و کشاورزی استان به سوی فلج شدن و اضمحلال کامل پیش می‌رود.
دامادی گفت: واقعیت این است که وزارت جهاد کشاورزی باید نیازهای غذایی مردم کشور را بر اساس یک برنامه‌ریزی مدون مشخص کند و با اعلام اولویت‌های کشت سالانه و خرید هدفمند و تضمینی از کشت بی‌رویه برخی محصولات و همچنین واردات لجام گسیخته جلوگیری کند تا کشاورزان شاهد نابسامانی در بازار و افت غیر منطقی قیمت تولیدات زراعی نباشند.
ضرورت به‌کارگیری تکنیک‌های پیشرفته
نماینده مردم قائمشهر، جویبار و سوادکوه در خانه ملت نیز با تاکید بر اینکه استان مازندران به لحاظ شرایط مساعد اقلیمی از ریزش‌های جوی فراوانی برخوردار است اما به دلیل عدم رعایت اصول فنی کنترل و ذخیره‌سازی آب و همچنین عدم بهره‌وری بهینه از منابع آب، راندمان آبیاری در استان پایین بوده و اتلاف منابع آبی سطحی و زیرزمینی محدودیت‌های مضاعفی را برای توسعه و رونق کشاورزی مازندران سبب شده است، گفت: به کارگیری تکنیک‌های پیشرفته کنترل و ذخیره‌سازی آب و بهره‌وری بهینه از منابع آب از راه‌های مؤثر توسعه رونق کشاورزی مازندران محسوب می‌شود.
سید هادی حسینی افزود: بررسی‌های موجود نشان می‌دهد که کیفیت نیروی کار کشاورزی در مازندران در سطح پایینی قرار دارد از این رو برای مقابله با این وضعیت افزایش سرمایه‌گذاری در آموزش روستاییان در جهت ارائه دانش جدید و حفظ محیط زیست از ضروریات است.
وی افزود: علمی کردن سیاست‌های کشاورزی به ویژه سیاست‌های قیمت‌گذاری به عنوان یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در توسعه کشاورزی از ضروریات است.
نماینده مردم قائمشهر در مجلس افزود: از آنجایی‌که توفیق در اجرای چنین سیاست‌هایی مستلزم آگاهی عمیق از همه هزینه‌ها و نهاده‌های کشاورزی است به گونه‌ای باید برنامه‌ریزی شود که منافع تولیدکنندگان بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
حسینی خاطر نشان کرد: با وجود ضرورت شناخت مسائل کشاورزی و جامعه روستایی در تدوین سیاست‌های کشاورزی، متاسفانه مطالعات و بررسی‌های علمی و کاربردی اندکی در این زمینه انجام گرفته است، بنابراین ضروری است بررسی عواملی نظیر تاثیر تکنولوژی در فرآیند توسعه، منابع بالقوه تولید، وضعیت ساختاری کشاورزی، تاثیر فقر بر تخریب محیط زیست و نیز تاثیر برنامه‌های آموزشی و ترویجی در دستور کار قرار گیرند.
خلاصه کلام اینکه در استان مازندران به لحاظ استیلای دیدگاه سنتی هنوز وزن مسایل و مشکلات کشاورزی سنگین‌تر از تولیدات آن است.
در حالی‌که همه مسئولان شعار زیبا و فریبای کشاورزی محور استقلال را زمزمه می‌کنند و با وجود برنامه‌های موجود و کوشش‌هایی که برای توسعه کشاورزی مازندران انجام می‌گیرد، باید گفت کشاورزی در این استان محور بودن خود را از دست داده است که نمونه بارز این مدعا اپیدمی تغییر کاربری غیرمنطقی و فروش گسترده بهترین اراضی زراعی توسط کشاورزان است.
بر این اساس به جرأت می‌توان گفت: اگر وضع بر همین منوال تداوم یابد دیر زمانی نخواهد گذشت مازندرانی که هم‌اکنون مایحتاج غذایی بیش از 25 میلیون نفر از ساکنان ایران را تامین می‌کند خود به وارد کننده‌ای بزرگ تبدیل می‌شود.
بنابراین باید به مسئولان، مدیران و برنامه‌ریزان کشاورزی استان یادآوری کرد که تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های بهینه زمانی مفید خواهد بود که در محدوده صفحات کاغذ نماند و بتواند کشاورزی مازندران را در بستر توسعه قرار دهد.
آنچه مسلم است امروزه تولید بی‌دغدغه رؤیای کشاورزان مازندرانی است، کشاورزانی که در سخت‌ترین شرایط زیستی، اقتصادی و روانی به تولید بیشتر می‌اندیشند.
آیا امیدی برای تحقق این رویا وجود دارد؟
----------------------
گزارش از کوروش غفاری‌چراتی
انتهای پیام/2296/ب/د1000
