به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌شمالی، علی‌اکبر وحدتی اظهار کرد: جیران‌تپه یک استقرار باستانی مربوط به نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد تا اوایل دوره تاریخی در دشت اسفراین است که به منظور مطالعه توالی فرهنگ‌های باستانی در منطقه کالشور و بررسی روابط فرهنگی ایران و آسیای میانه در دوره آغاز تاریخی مورد کاوش باستان‌شناسی قرار گرفت.
وی افزود: جیران‌تپه استقراری به وسعت حدود سه هکتار است که از دو بخش اصلی شامل تپه شمالی و پهنه استقراری جنوبی تشکیل شده است.
وحدتی تصریح کرد: یک تیم باستان‌شناسی از نیمه خرداد سال جاری تا پایان تیرماه با تمرکز بر تپه شمالی کاوش‌های باستان‌شناسی را در این تپه باستانی کلید زدند.
وی گفت: نتایج این کاوش‌ها حاکی از آن است که جیران تپه در حدود سه هزار و 500 سال پیش شکوفا بوده و اشتراکات فرهنگی زیادی با فرهنگ‌های هم‌زمان در آسیای میانه داشته است.
سرپرست تیم کاوش جیران‌تپه اظهار کرد: آثار کشف شده در تپه شمالی متشکل از یک مجموعه معماری بزرگ مقیاس و عام‌المنفعه است که به احتمال فراوان در آن مراسم آیینی خاصی برگزار می‌شده است.
وی افزود: پلان این مجموعه دایره‌وار و متشکل از چند دیوار تو در تو است که با معبرهای دایره‌وار از هم جدا شده‌اند.
وحدتی تصریح کرد: این مجموعه از خشت و چینه ساخته شده و عرض دیوارهای آن در برخی نقاط به بیش از چهار متر می‌رسد که گاه در تلفیق با یک بخش چینه‌ای عریض‌تر هم شده است و در هیچ یک از فضاها نشانه‌های سکونت دائم پیدا نشده و بیشتر فضاها از قرار معلوم به عمد با خاک قرمز رسی و خشت پر شده است.
وی اظهار کرد: سفال‌های به دست آمده از این مجموعه معماری به دو گروه اصلی سفال منقوش دست‌ساز معروف به نوع یاز یک و سفال خاکستری نوع دهستان عتیق منحصر می‌شوند که هر دو به یک دوره زمانی (1000-1500 پیش از میلاد) تعلق دارند.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: این دسته از سفالینه‌ها در زمره آثار شاخص منطقه آسیای میانه هستند که اولی در واحه مرو در جنوب و جنوب شرقی ترکمنستان امروزی و دومی در منطقه هیرکان، به ویژه در دشت مصریان در جنوب غربی ترکمنستان متداول بوده و ویژگی‌های اجتماعی-اقتصادی یکسانی داشته‌اند.
وی اظهار کرد: ویژگی اصلی این فرهنگ‌ها اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و استفاده از سکوهای بلند با کارکرد فرهنگی-آیینی است که احتمالاً از فرهنگ‌های قدیمی‌تر عصر مفرغ جدید ریشه گرفته و در استقرارهای مشهور این دوره همچون تُرنگ تپه در دشت گرگان و آلتین تپه در ترکمنستان گزارش شده است.
وحدتی تصریح کرد: شواهد موجود نشان‌دهنده وجود این ویژگی‌ها در تپه‌جیران است که به نوبه خود حاکی از وجود روابط فرهنگی بین این منطقه از خراسان‌شمالی با منطقه وسیعی از آسیای میانه است.
وی خاطرنشان کرد: حضور توأمان دو نوع سنت سفالی متفاوت ولی هم‌زمان در جیران‌تپه بی تردید از پویایی فرهنگی این منطقه از خراسان در عصر آهن به عنوان یک منطقه بینابینی و مرز فرهنگی در حد فاصل دو منطقه فرهنگی عمده حکایت دارد.
انتهای پیام/خ30/ض1002
