سخنرانی که به ضرر رئیس جمهور تمام شد

رخدادهای 17 شهریور 1359

چکیده

• حضرت آیت الله خامنه ای در مراسم سالگرد 17 شهریور که در محل بهشت زهرا برگزار شد اظهار داشتند : ملت چشم به راه کابینه انقلابی است .
• بنی‌صدر در مراسمی که به مناسبت سالگرد شهدای 17 شهریور در میدان شهدای تهران برگزار شد سخنرانی بسیار تندی  پیرامون مسائل جاری کشور ایراد کرد .
• رئیس جمهور :  در دل من که خود را فرزند امام می دانم جز عشق و صمیمیت به امام نیست و در فکر من هیچ نمی گذرد جز این که خواست او به اجرا درآید در حمله امشب ارتش عراق بر اثر اصابت گلوله توپ به مخازن ، آب و برق قصر شیرین قطع شده است .

ملت چشم به راه کابینه انقلابی است

حضرت آیت الله خامنه ای در مراسم سالگرد 17 شهریور که در محل بهشت زهرا برگزار شد اظهار داشتند : ملت چشم به راه کابینه انقلابی است .ایشان تاکید کردند : یک درخواست از سطح بالای کشور از رئیس جمهوری و از نخست وزیر دارم ، این ملت آماده است برای فداکاری و شما باید وسایل کار آنها را آماده کنید و این ملت چشم به راه یک دولت انقلابی است و شما دیگر معطل نکنید .

آیت الله خامنه ای گفتند : ما از رئیس جمهور تقاضا می کنیم که عناصر مومن را که آقای نخست وزیر می تواند با آنها کار کند مورد تصویب قرار بدهند و مجلس رای اعتماد بدهد . (1)

سخنرانی تحریک کننده رئیس جمهور در میدان شهدا

بنی‌صدر در مراسمی که به مناسبت سالگرد شهدای 17 شهریور در میدان شهدای تهران برگزار شد؛ سخنرانی بسیار تندی  پیرامون مسائل جاری کشور ایراد کرد .

به من گفتند امروز می خواهند به جاهایی حمله کنند !

رئیس جمهور اظهار داشت : ساعت سه و نیم بعد از ظهر امروز به من گفتند که تبلیغات و تحریکاتی می شود که گویا امروز به جاهایی حمله خواهد شد و زد و خورد و برخورد خواهد شد ، آنها که در خانه های خود بودند من پیامی برای آنها فرستادم ، من پیامی برای مردم تهران فرستادم که هیچ چیز آرامش تهران را برهم نخواهد زد . خطر وقتی است که شما در صحنه نباشید .

بنی صدر گفت : باید همه شما با دلهای صاف از خدای بزرگ بخواهید مردی که مظهر روح و مقاومت شما است ، امام خمینی را زنده و به او عمر طولانی عنایت فرماید تا همچنان بیانگر وحدت کامل ملت مسلمان ما باشد و ضامن تداوم انقلاب پیروز ما .

مردم از من خواسته اند ...

بنی صدر در ادامه به نقل از مردم تهران گفت : مردم از من خواسته اند که درباره مسائلی با مردم صحبت کنم و توضیح بدهم .

رئوس سوالات مطرح شده از سوی بنی صدر عبارت است از ؛

- نظر رئیس جمهور عدم تفاهم با نخست وزیر و کابینه

- تکلیف اقتصاد آشفته و بیکاری و مسکن

- چرا رئیس جمهور قدرت عمل ندارد ؟

- چرا امنیت وجود ندارد ؟

- نظر تان در مورد حزب جمهوری اسلامی چیست ؟

- تکلیف گروگان ها چه می شود ؟

مشرکان می خواهند حکومت را قبضه کنند

رئیس جمهور در ادامه سخنان خود با ذکر مقدمه ای اینگونه استدلال کرد که یزیدیان اجازه می دهند در مورد محسنات و نیکی ها صحبت کنید ولی راه سخن گفتن از سیئات را می بندند ، وی در ادامه گفت : مشخصه اول شرک و کفر انحصار و کوشش در قبضه کردن مقام های تعیین کننده حکومتی از راه طرد و نفی دیگران است .

جز اجرای خواست امام نمی خواهم !

بنی صدر با برشمردن ویژگی های جامعه شرک آلود به رابطه خود با امام خمینی رسید و گفت : در دل من که خود را فرزند امام می دانم جز عشق و صمیمیت به امام نیست و در فکر من هیچ نمی گذرد جز این که خواست او به اجرا درآید ، من پنهان نمی کنم که به خود او نیز گفته ام مسائلی است که من درباره آنها جور دیگری می اندیشم اما هیچ زمان نمی شود که من رای خود را بر رای او رجحان بدهم . بنا بر این از خودم مطمئنم اما از دل امام هم مطمئنم .

وی اظهار داشت : اگر من مخالف امام هستم پس موافق امام کیست ؟ چطور ممکن است ملتی رای بدهد و کسی را رئیس جمهور بکند و امام این خود رای را تنفیذ کند و خود حمایت او را واجب شرعی بداند و این آدم به ملت خود به دین خود جفا کند و به راه مخالفت برود ؟ این تبلیغات دروغ است .

مخالفان من روز جمعه مقابل نخست وزیری جمع شوند

بنی صدر از مخالفان خود خواست تا روز جمعه در مقابل نخست وزیری تجمع کنند تا قدرتشان مشخص شود . رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد : با توجه به آنچه گفتم من در انتصاب وزیران و در ترکیب دولت به دنبال حداکثر صلاحیت نرفتم برای اینکه نشان بدهم کمال علاقه را به همکاری با مجلس دارم برای اینکه معلوم بکنم در این جمهوری جز از راه همکاری نمی خواهیم به هدف های انقلاب اسلامی ایران برسیم . (2)

درگیری شدید هوایی در مرز قصر شیرین

نیروهای ارتش عراق امشب به نوار مرزی قصر شیرین حمله کردند . نیروهای نظامی کشورمان اعم از ارتش و سپاه نیز به این حملات پاسخ داده و این درگیری تا پاسی از شب ادامه یافت . بنا به آخرین گزارش های رسیده هواپیماهای ارتش در این درگیری ها مواضع عراق را بمباران کردند .

در این درگیری دهها تانک و نفر برعراقی منهدم شد و تلفات و خسارات شدیدی به مواضع عراق وارد آمد. همچنین دو نفر از نیروهای نظامی کشورمان به شهادت رسیدند . گزارش دیگری نیز حاکیست که در حمله امشب ارتش عراق بر اثر اصابت گلوله توپ به مخازن ، آب و برق قصر شیرین قطع شده است . (3)

پی نوشت :

1- جمهوری اسلامی ، 18شهریور 1359 ، صفحه 3

2- اطلاعات ، 18 شهریور 1359 ، صفحه 15 و 16 ، جمعی از اعضای شورای انقلاب که زمان سخنرانی بنی صدر  در منزل شهید آیت الله دکتر بهشتی گرد آمده بودند، به سرعت از سخنرانی تند وتشنج آفرین بنی‌صدر باخبر شدند. نخستین عکس‌العمل آنان تماس با امام خمینی بود. هاشمی خاطره این واقعه را بدین گونه ذکر می کند  «… سخنرانی بنی‌صدر در 17 شهریور را ، ما که در منزل شهید بهشتی جمع بودیم از رادیو شنیدیم و همان جا به پیشنهاد جمع، من تلفنی از حاج احمدآقا خواستم که از امام درباره جواب گفتن ما به آن اظهارات نظر بدهند و جواب رسید که امام فرموده‌اند با توجه به تخلف بنی‌صدر از دستور حفظ حرمت دیگران، در جواب گفتن آزادیم.

این اظهارات عجیب، که لحنی عصبی و انفجاری داشت، سخت به زیان بنی صدر  تمام شد. آیت الله بهشتی در پاسخ به ادعای بنی صدر نسبت به آرای مردم گفت:«مردم درمورد دو نهاد یا شخصیت رأی می دهند یکی در انتخابات رئیس جمهور و یکی در انتخابات نمایندگان مجلس شورای اسلامی. بنابراین باید گفت که مردم به برنامه هایشان رأی نداده اند. مردم رأی داده اند و رئیس جمهور انتخاب کرده اند. چگونگی اداره کشور را هم قانون مشخص کرده است نه اینکه هر چه که رئیس جمهور گفت باید اجرا شود. طبق قانون، کشوردولت دارد، مجلس دارد و برای اجرای هر برنامه ای دولت و مجلس وظایفی دارند و برنامه دارند. بنابراین این برنامه و وظایف هر نهاد قانونی مشخص است.» آیت الله بهشتی این سخنان را در حالی به زبان آورد که تاکنون جز در برابر گروهکها، مواضعی این گونه انتقادی از خود بروز نداده بود. وی در آغاز همین سخنان دربارۀ اشاره بنی صدر به حاکمیت گروه اقلیت، صریحاً گفت: «اگر منظورشان حزب جمهوری اسلامی بود... مواضع حزب در قبال رئیس جمهور، دولت، مجلس و انقلاب روشن است...». مسعود رضوی، هاشمی و انقلاب، تهران: انتشارات همشهری، 1376، ص371

این مسأله سبب شد تا کابینه شهید رجایی به سرعت رأی اعتماد بگیرد. مجلس بدین وسیله موضع خود در برابر رئیس جمهور، به وی تفهیم کرد. دولت نیز بلافاصله در روز 19 شهریور 1359 اولین جلسه رسمی خود را تشکیل داد. 

3- اطلاعات ، 18 شهریور 1359 ، صفحه 2

پژوهشگر: سید روح الله امین آبادی

انتهای متن/